نقاشی پشت شیشه با فقدان طرح درس جامع و واحد روبرو است

آیت ماندگار- یکی از مسائل مهم در نقاشی پشت شیشه، بحث آموزش است. با وجود گسترش این هنر در کشور، ضعف آموزش بصورت پررنگ خودنمایی می‌کند به نحوی که طرح درس جامعی در این رابطه وجود ندارد یا اینکه این هنر از هیچ جایگاه علمی و دانشگاهی برخوردار نیست. چنین مسائلی باعث شد تا پای صحبت های استاد سعید رضاخان (پدر نقاشی پشت شیشه ایران) بنشینیم که شما حاصل این گفت و شنود را در زیر م خوانید.

در حال حاضر گروه ها و افراد مختلف در گوشه و کنار به مساله آموزش در نقاشی پشت شیشه می پردازند و تمام سعی خود را برای گسترش این هنر به کار می‌بندند اما متاسفانه ضعف هایی وجود دارد که اگر آن ضعف ها برطرف شوند ؛ شرایط بسیار بهتری در این هنر بوجود می‌آید.

متاسفانه در بحث آموزش طرح درس جامع و واحدی وجود ندارد. طرح درسی که بشود بوسیله آن با شیوه های گوناگون در نقاشی پشت شیشه ، نوع قلم پردازی ها و ابزار گوناگون آشنا شد. متاسفانه بیشتر کسانی که حال حاضر در این عرصه حضور دارند؛ آشنایی کاملی با ابزار مورد استفاده در نقاشی پشت شیشه ندارند. حتی قلموهای مختلف و کارایی های آنها را نمی‌شناسد.

خیر. متاسفانه تا امروز من چنین جزوه ای را ندیدم و جالب تر از همه اینکه افرادی که به عنوان ممتحن در سر جلسات آزمون حاضر می‌شوند شناختی از نقاشی پشت شیشه ندارند و حتی با نام این هنر هم بیگانه هستند. چه برسد به اینکه آنرا تجربه کرده باشند. در یک سال گذشته تماس های زیادی از شهرستانهای مختلف داشتم. دوستان تماس می گرفتند و از این بابت شکایت می‌کردند.

بیشتر آموزش بصورت سنتی است و متاسفانه بصورت دانشگاهی به عنوان یک رشته تحصیلی یا حتی بصورت طرح درس مطرح نشده است. یک دوره ای مرحوم مهیندخت عظیما این هنر را در دانشگاه تدریس می‌کرد که متاسفانه ادامه ادامه دار نشده است. در یکی دو سال گذشته هم چند تن از استادان گرامی این هنر را بصورت مقطعی در دانشگاه های جامع علمی کاربردی تدریس کردند ولی همانطور که گفتم طراح تعریف شده و مشخصی درباره آن وجود ندارد.

در حال حاضر بیشترین سهم در آموزش به شیوه سنتی تعلق دارد. اما اینکه کدامیک بهتر است؛ به نظر آموزش بصورت علمی و کلاسی شده بسیار بهتر است. زیرا طراح درس مشخصی دارد و کسانی که این طرح درس را می‌ریزند با روش تحقیق آشنا هستند. در ضمن می توانند بدون تعصب تمام شیوه‌ها را در بحث معرفی یا اجرا بگنجانند.

نقش آموزش در نقاشی پشت شیشه بسیار مهم است، زیرا اگر شما دارای استادانی باشید که بتوانند شاگردان خوبی تربیت کنند در آینده ای نزدیک می توانید هنرمندان بسیار خوبی را داشته باشید. متاسفانه ما در این پهنه سرمایه گذاری درستی نداشتیم و امروز از این بابت ، عقب هستیم. در گذشته آموزش سنتی و سینه به سینه بود اما امروز شما نمی‌توانید به این شیوه اکتفا کنید. ابزارهای زیادی در بازار هستند پیش از این نبودند و برای استفاده از آنها نیاز به آموزش دارید. در ضمن روش های بسیاری در نقاشی پشت شیشه ایجاد شده است که پیش از این وجود نداشت. انتقال همه این موارد به نسل های آینده هم نیاز به آموزش دارد.

فنی حرفه‌ای کلاس و یا دوره ای در این رابطه ندارد.برنامه مشخصی نیز برای آزمون ندارد. میراث فرهنگی هم به همین صورت است. در کل من کلاس و یا مرکز آموزشی دولتی یا غیر دولتی که بتواند پاسخگوی پرسش هنرجویان باشد سراغ ندارم.

موزه نقاشی پشت شیشه ، مدتهاست که وارد فاز تعمیرات شده است به همین دلیل فعالیت زیادی ندارد. از این رو طبیعی است که بحث آموزش نیز فعالیتی نداشته باشد. در گذشته هم (پیش از تعطیلی) غیر از چند دوره کوتاه مدت که کلاس برگزار شد ؛ فعالیت خاص و چشمگیری نداشت. از این نظر موزه هم در حاشیه قرار دارد و در بحث آموزش سخنی برای گفتن ندارد.

ضعف اصلی این است که طرح درس واحد و جامعی در این رابطه وجود ندارد. استادکارانمان هم بصورت تخصصی به این هنر اشراف ندارند و بصورت جامع به تمام شیوه‌های اجرایی موجود نمی‌نگرند. در ضمن منبع قابل اعتمادی که در دسترس باشد ؛ نداریم. حتی برخی افراد را می‌بینیم که ذهن پویای هنر آموز را سرکوب می کنند و از ایجاد سبک شخصی توسط هنرجو جلوگیری می‌کنند. اینها ضعف هایی هستند که نقاشی پشت شیشه ما با آنها دست به گریبان است و باید برای رفع آنها تلاش کنیم.