شریعتی؛ سامانی به نابسامانی‌ها

آیت ماندگار- او می‌گفت از کجا آغاز کنیم و چه باید کرد؟ در شروع دوره گذار فرهنگی که از یک سو به آمار باسوادان کشور اضافه می‌شد و از سوی دیگر دانشگاه‌ها به رشد کمی و کیفی روی آورده بودند و در جامعه‌ای که از یک سو اندیشه مارکسیسم گسترش می‌یافت و مائو بت بخشی از دانشجویان شده بود و از سوی دیگر رشد سطح سواد و ناتوانی دریافت بعضی از پاسخ‌ها و چرایی‌های مذهبی و میل به خوش‌گذرانی بخشی از جامعه را به سمت اباحه‌گری پیش برده بود، مردی در این دیار از علی(ع) سخن گفت و تصویری از فاطمه(س) نشان داد و از مظلومیت حسین(ع) و ماموریت زینب(س) گفت و پرستش حضرت زین‌العابدین(ع) را به تصویر کشید. گفت از کجا آغاز کنیم و چه باید کرد؟ و مسئولیت شیعه‌بودن را آموخت و نقش پدر و مادر و اتهام پدران و مادران دوران را برشمرد و... مارکسیست‌ها خلع سلاح شده بودند و تخریبش می‌کردند. فرقان و آرمان مستضعفین به او می‌تاختند و ردیه‌نویسان متحجر برایش اتهام می‌تراشیدند. ولی جوانان جستجوگر مذهبی کتاب‌هایش را عمیق و دقیق می‌خواندند و رشد می‌یافتند و انرژی می‌گرفتند و امید می‌یافتند. قصد پرداختن به محتوای دیدگاهش را ندارم که نه در این مقال می‌گنجد و نه در این مجال و البته دیکته نانوشته غلط ندارد و کسی که از دنیا رفت به‌راحتی نقد می‌شود، چراکه امکان پاسخ‌گویی و تبیین مطالب خود را ندارد. یادمان باشد که در کوران انقلاب، کتاب‌های شریعتی روبروی دانشگاه تهران چونان طلا دست به دست می‌شد و عکسش در دست شرکت‌کنندگان در تظاهرات می‌درخشید و او را به‌عنوان معلم شهید می‌نامیدند و... او بود که در آن دوران سامانی به نابسامانی‌ها بود. آن‌گاه انقلاب پیروز شد. عده‌ای که بر خر مراد سوار شدند «انقلبتم علی اعقابکم» را برگزیدند اسمش را کم‌تر بردند و رسمش را به فراموشی سپردند و کتاب‌هایش را از کتاب خانه‌ها بیرون بردند و... من اگر جای آن‌ها بودم که ادعای نماز شب خواندن را دارند حتماً یکی از 40 مومن را شریعتی می‌دانستم و در قنوت نماز وتر برایش طلب تعالی روح می‌کردم. یادش به خیر بعد از مراسم ختمش در مشهد با یکی از روحانیون ساکن مشهد به منزل مرحوم محمدتقی شریعتی رفتیم. پدر می‌گفت نیمه‌شبی صدای ناله علی به گوش رسید و نگران به‌سمت اتاقش رفتند. در حال نیایش بود و با خدایش از علی(ع) حرف می‌زد. مردی با وجهه علم و دانش و معنویت از میان ما رفته است، ولی یادش را هرگز نباید فراموش کرد. هرگز... علی شریعتی‌مزینانی، مشهور به دکتر علی شریعتی نویسنده، جامعه‌شناس و پژوهش‌گر دینی، از مبارزان و فعالان مذهبی و سیاسی و از نظریه‌پردازان انقلاب اسلامی ایران بود. شریعتی نگرشی نوین به تاریخ و جامعه‌شناسی اسلام عرضه کرد. او بازگشت به تشیع حقیقی و انقلابی را نیرویی برای تحقق عدالت اجتماعی قلمداد می‌کرد. شریعتی، علاوه بر شهرت زیادش برای سهم‌داشتن در انقلاب ایران، به‌دلیل کارنامه فعالیت‌هایش برای احیای مذهب و سنت در جامعه و بیدارگری درباره سلطنت وقت نیز شهرت داشته است. او در ۴۳ سالگی در انگلستان درگذشت و هم‌اکنون پیکر وی بر خلاف وصیتش در مکانی نزدیک حرم حضرت زینب کبری در دمشق سوریه به امانت سپرده شده است.