آیت ماندگار - هدی کاشانیان: سینمای ایران طی دهه‌های مختلف، فیلم‌های عاشقانه بسیاری تولید کرده که هر کدام به نوبه خود در تاریخ سینمای ایران تأثیرگذار بوده‌اند. در اینجا به تعدادی از مهمترین فیلم‌های عاشقانه سینمای ایران اشاره می‌کنیم.

۱. سوته‌دلان

یکی از بهترین فیلم‌های عاشقانه قبل از انقلاب فیلم سوته دلان است. این فیلم را سعدی سینمای ایران، علی حاتمی، در سال ۱۳۵۶ جلوی دوربین برد و حکایت از عشق پاک و معصومیتی مثال زدنی دارد. حاتمی باز هم اثر خود را برپایه‌ای از سنت‌ها و آداب ایرانی بنا نهاده و برای بیان فلسفه‌ای که این‌بار عشقی ناب و بی‌غل‌وغش است، از شخصیت دیوانه‌ای استفاده کرده که با عقل و منطق میانه‌ای ندارد؛ درحالی‌که اعتقاداتش را نگه داشته است. دیوانه قصه سوته دلان روضه و دعا را بلد است، بهشت و جهنم را می‌شناسند، اما به دلیل دیوانگی دروغ نمی‌گوید و معصوم است. بازیگران این فیلم بهروز وثوقی، شهره آغداشلو، فخری خوروش، جمشید مشایخی، جهانگیر فروهر، آتش خیر بودند.

۲. در امتداد شب

فیلم در امتداد شب را پرویز صیاد در سال ۱۳۵۶ ساخت، به تهیه کنندگی بهمن فرمان‌آرا و با فیلم‌برداری علیرضا زرین دست و بازیگران به‌نام سینمای آن دوران همچون سعید کنگرانی، گوگوش، جهانگیر فروهر و ناصر ممدوح در این فیلم نقش‌آفرینی کرده‌اند. داستان برخلاف اکثر فیلم‌های فارسی، پایان خوشی ندارد و حرفی تازه برای مخاطبان داشت و از این رو توانست یکی از پولسازترین فیلم‌های سینمای ایران هم شود. داستان فیلم با سبک مدرنی که تازه وارد زندگی افراد شده بود، درآمیخته است. فضایی که بازیگر و خواننده مشهور، نارضایتی خود را از زندگی شخصی ابراز می‌کند و دل در گرو عشق یکی از طرفدارانش می‌گذارد.

۳. سلطان قلب‌ها

سلطان قلب‌ها یکی از بهترین فیلم‌های عاشقانه قبل از انقلاب است. فیلمی ایرانی به کارگردانی محمدعلی فردین که در سال ۱۳۴۷ ساخته شد. فردین فیلم‌نامه این کار را خودش نوشت. عارف خواننده این فیلم است و از این فیلم به عنوان یکی از مشهورترین فیلم‌های عاشقانه سینمای ایران یاد می‌شود. داستان فیلم به این صورت است که زوج جوانی در جریان حادثه‌ای هر کدام با این تصور که همسرش درگذشته، سال‌ها دور از هم زندگی می‌کنند. مرد خواننده معروفی می‌شود و زن در حادثه‌ای بینایی خود را از دست می‌دهد. سال‌ها بعد مرد اتفاقی با دخترکی روبرو می‌شود و بی‌آنکه بداند دختر چه رابطه و نسبتی با او دارد سبب معالجه مادر دختر و همسر خود می‌شود. بازیگران این فیلم محمدعلی فردین، آذر شیوا، لیلا فروهر و محمدعلی تبریزیان هستند.

۴. گنج قارون

گنج قارون فیلمی ایرانی است که در سال ۱۳۴۴ ساخته شد. این فیلم ساخته سیامک یاسمی است و محمدعلی فردین، فروزان و تقی ظهوری از بازیگران اصلی این فیلم هستند. داستان این فیلم در رابطه با فردی ثروتمند بنام قارون با بازی آرمان است که به دلیل اشتباهات گذشته خود را به دام یأس و ناامیدی انداخته‌اس و قصد خودکشی دارد. در زمان خودکشی در اصفهان، بدست علی با بازی فردین و حسن با بازی تقی ظهوری نجات پیدا کرده و از آن پس دنیا برایش رنگ و بوی تازه‌ای پیدا می‌کند. این فیلم نخستین فیلم سینمای ایران بود که به فروش میلیونی (یک میلیون تومان) رسید. فیلم گنج قارون یکی از بهترین فیلم‌های عاشقانه قبل از انقلاب است.

۵. سام و نرگس

ایرج قادری پس از چند سال ممنوعیت از کار با ساخت سام و نرگس در اواخر دهه ۷۰ فیلمسازی را در دوره تازه فعالیت‌های خود شروع کرد. حضور محمدرضا گلزار ستاره تازه وارد سینما آن دهه شور و هیجان خاصی به این فیلم عاشقانه داد. خلاصه داستان بر این اساس است که سام و عبد با هم رفقای صمیمی هستند. با گذشت زمان سام به نرگس، خواهر عبد علاقه‌مند می‌شود. عبد که قهرمان ورزشی شده از سام چاقویی را به عنوان هدیه دریافت می‌کند و وقتی با چاقو ژست می‌گیرد ابی عکاس شروع به عکس گرفتن او می‌کند. بعد از مدتی مشخص می‌شود که ابی عکاس هم به نرگس علاقه‌مند شده، به همین دلیل برای انتقام از سام ماجرای علاقه‌مندی او را به نرگس، برای عبد تعریف می‌کند. عبد عصبانی به دیدار سام می‌رود و آن جا به جای سام، خود را با چاقو مجروح می‌کند که منجر به فوتش می‌شود. سام در این میان قاتل شناخته شده و حکم اعدام او صادر می‌شود. اما روز عروسی ابی و نرگس، با دیدن عکس عبد، واقعیت مشخص شده و پدر نرگس روز اعدام سام، او را می‌بخشد.

۶. شام آخر

تریلر روانشاسانه و عاشقانه فریدون جیرانی در ابتدای دهه ۸۰ یکی از عجیب‌ترین فیلم‌های عاشقانه سینمای ایران را شکل داده است. روایتی از عشق یک پسر جوان به یک زن میان‌سال که در نهایت به یک جنایت تبدیل شده و عشق نورس آنها را تبدیل به یک تراژدی می‌کند؛ شام آخر را به یکی از ساختارشکنانه‌ترین فیلم‌های ایرانی تبدیل کرده که تماشای آن هنوز هم برای مخاطب جذاب است. حضور محمدرضا گلزار در کنار بازی دیدنی هانیه توسلی، آتیلا پسیانی، کتایون ریاحی و ثریا قاسمی مخاطب را با یکی از خاطره‌انگیزترین فیلم‌های ایرانی روبرو می‌کند که قطعاً از تماشایش لذت می‌برد. داستان این فیلم بدین شرح است که میهن مشرقی (کتایون ریاحی) استاد دانشکده معماری پس از بیست و شش سال زندگی با شوهرش به سبب ناسازگاری فکری و رفتاری با پادرمیانی دخترش ستاره (هانیه توسلی) از همسرش جدا می‌شود. سپس به خانه قدیمی پدریش اسباب کشی می‌کند و با دخترش و دایه‌اش آفاق (ثریا قاسمی) زندگی تازه‌ای را آغاز می‌کند. زندگی تازه او با آمدن مانی معترف (محمدرضا گلزار) دانشجوی رشته معماری در هم می‌ریزد. مانی که هم دانشگاهی ستاره و دانشجوی میهن است به میهن ابراز علاقه می‌کند و این در حالی است که ستاره عاشق مانی است.

۷. بمب، یک عاشقانه

در بمب، یک عاشقانه که پیمان معادی آن را در سال ۳۹۷ کارگردانی کرده و به همراه لیلا حاتمی آن را بازی می‌کند. فیلمساز سعی دارد تا دو داستان عاشقانه را مطرح کند و در جا‌هایی نیز عشق واقعی کسانی که دو کلاس سواد ندارند را به رخ عشق افرادی مثل ایرج بکشد که مثلاً کلی کتاب دارند! ایرج بعد از اینکه نامه سعید را سر جلسه امتحان پیدا می‌کند به خودش می‌آید و جوری می‌شود که از شاگردش درس زندگی می‌آموزد. موقعیت‌های طنز فیلم نیز به‌نوبه‌ی خود جذاب و دوست داشتنی هستند و بیشتر جنبه‌ی گزندگی دارند.

فیلم با اینکه نمی‌تواند در مسیری ثابت پیرنگی درست و حسابی را تعریف کند، اما قطعا اثری جذاب و سرگرم‌کننده است. بمب، یک عاشقانه درامی خنده‌دار و عاشقانه است که در میانه‌های جنگ داستانی از کشمکش‌های خانوادگی و بحران‌های زناشویی را تعریف می‌کند. ایرج ناظم مدرسه است و همسرش میترا معلم خصوصی زبان هستند. این دو بخاطر یکسری اختلافات قبلی حتی با یکدیگر شام هم نمی‌خورند. هرشب تهران هم هدف موشک‌های عراق قرار می‌گیرد و وقتی که همه به زیرزمین می‌روند، این دو نفر در خانه می‌مانند، چراکه هدفی برای زندگی ندارند. در میان جدل‌های ایرج و میترا، سعید یکی از شاگردان مدرسه که ازقضا با ایرج هم همسایه است عاشق دختری محصل می‌شود و آرزو می‌کند که هرگز موشک‌باران تمام نشود تا همچنان بتواند او را در زیرزمین ببیند.

۸. تی تی

تی تی یک فیلم عاشقانه جدید ایرانی است که در سال ۱۳۹۹، در سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کرد، اما به‌دلیل اینکه اولین نمایش آن در جشنواره فیلم توکیو ۲۰۲۰ بود، از داوری در بخش بهترین فیلم و بهترین کارگردانی حذف شد.

فیلم سینمایی ایرانی عاشقانه تی تی که جزء محبوب‌ترین فیلم‌های سی و نهمین دوره جشنوراه فجر به حساب می‌آید، توانست توجه شمار زیادی از مخاطبان را به خود جلب کند و حالا، به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های عاشقانه ایرانی شناخته می‌شود. تی تی داستان یک استاد فیزیک به نام ابراهیم را روایت می‌کند که یکی از روز‌ها به‌طور اتفاقی با زنی نظافتچی به نام تی تی روبه‌رو می‌شود. آشنایی ابراهیم با این زن که فرزند زوج ناباروری را حامله است، آغاز ماجرا‌های جدیدی است که زندگی آنها را متحول می‌کند.

۹. ملاقات خصوصی

ملاقات خصوصی نخستین ساخته امید شمس یک عاشقانه بر بستر بزهکاری و ناهنجاری اجتماعی را به تصویر می‌کشد. عشقی که اساساً بر پایه دروغ و خیانت و جرم‌انگاری بنا شده و دو طرف ماجرا اگرچه تا پایان قصه عاشق یکدیگر هستند، اما هرازگاهی از یکدیگر رکب خورده و این باعث می‌شود رابطه آنها ابعاد دیگری پیدا کند.

ملاقات خصوصی یک فیلم خوش ساخت با بازی‌های درخشان است که می‌تواند تماشای آن هر بیننده‌ای را سر ذوق بیاورد. در این فیلم پروانه دختری است که پدرش به زندان افتاده و برادرش ایمان که زمانی در مسابقات مردان آهنین جولان می‌داده حالا یک بدهکار فراری است. او در عطاری پدرش کار می‌کند و با پدرش در زندان به‌طور مخفیانه در ارتباط است. این ارتباط مخفیانه از طریق گوشی یکی از هم‌بندان پدرش یعنی شخصی به اسم فرهاد صورت می‌گیرد.

فرهاد و پروانه گهگاه بخاطر برخی مسائل بایکدیگر حرف‌های کوتاهی می‌زنند و در نهایت فرهاد عاشق پروانه می‌شود و از او می‌خواهد که به ملاقاتش بیاید و زندگی این دو نفر به یکدیگر گره می‌خورد و این تازه شروع ماجرا و اتفاقات است…

۱۰. مست عشق

فیلم ایرانی مست عشق محصول مشترک کشور ایران و ترکیه در ژانر عاشقانه است که با درخشش بازیگرانی همچون شهاب حسینی، پارسا پیروزفر، هانده ارچل، بنسو سورال، ابراهیم چلیکول، حسام منظور، سلما ارگچ و… در سال ۱۴۰۲ اکران شد و کارگردانی این فیلم را حسن فتحی و تهیه کنندگی آن را داریوش یاری بر عهده دارند.

فیلم مست عشق درباره زندگی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی است که از بزرگان سده خود بود و با شمس تبریزی آشنا شد و سیر مراحل عرفان و سلوک را طی می‌کرد. مست عشق چگونگی رسیدن این دو یار به یکدیگر و سرگذشت آنها را سوژه کرده است. این فیلم برشی از زندگی مولانا و شمس تبریزی در سال‌های ۶۴۰ تا ۶۴۵ هجری قمری است که رابطه مولانا با شمس تبریزی، عشقی که مولانا به او داشت، تأثیر فراوان شمس بر زندگی و اشعار مولانا و عشق او به خدا را به تصویر می‌کشد.