نگاهی به فیلم «خوک»

«خوک» یکی از کنجکاوی‌های امسالِ سینما بود. چرا؟ مانی حقیقی بعد از پشت سر گذاشتنِ ساختِ آثارِ موفقی چون «کنعان» یا «پذیرایی ساده»، همه توجهات را به سمت خود جلب کرد و چه بین مردم و چه بین منتقدان و سینماگران بسیار محبوب شد. اما این اواخر کمی لنگ لنگان جلو آمد. به سمت تجربه گرایی و ساخت آثاری متفاوت رفت و فیلم‌هایی چون «اژدها وارد می‌شود» و «50 کیلو آلبالو» را کارگردانی کرد. 50 کیلو آلبالو از همه جهت مورد نقد منفی قرار گرفت و مردم نیز آن را نپذیرفتند، و مهم‌ترین نکته این بود که این کمدیِ سخیف، چگونه به دست مانی حقیقی ساخته شده است؟ از آن طرف اژدها وارد می‌شود، شد محبوبِ دلِ مخاطبان خاص. حالا بعد از پشت سر گذاشتن این دوره پر فراز و نشیب، و ترکیب جذاب عوامل (مخصوصا بازیگران)، و بعد از جشنواره برلین، مانی حقیقی چه کرده است؟
کلِ فیلم و تمام گره‌هایی که در فیلم وجود دارد، که باعث معمایی شدن و جذاب شدن آن می‌شود، بر اساسِ یک شخصیتِ گنگ است. هر اتفاقی که در این فیلم می‌افتد، هر بلایی که سرِ شخصیت‌ها می‌افتد و بطور کلی علت تمامِ معلول‌ها در این فیلم یک شخصیت است. خوک. شخصیتی که هویت ندارد. بی دلیل کارگردان‌های بزرگِ سینما (که هیچ ربطی به هم ندارند) را می‌کشد. سرشان را از بدنشان جدا می‌کند و روی آنها «خوک» را حک می‌کند. در انتها نیز بدونِ آنکه بفهمیم او که بوده و انگیزه‌اش چیست، فیلم به پایان می‌رسد. مشکل اصلی فیلمنامه همین است. جدا از این مسئله، فیلمنامه انسجام کافی را ندارد و پرش‌های روایتی در آن زیاد اتفاق می‌افتد و این باعث می‌شود مخاطب از فیلم زده شود. بسیاری از روابط در فیلم منطقی ندارند. شیوا دقیقا چه‌کاره حسن است؟ نقش زنِ حسن در این فیلم دقیقا چیست؟ آیا حضور دختر حسن در فیلم ضروری است؟ چرا مادرِ حسن در فیلم حضور دارد و ترکی حرف می‌زند؟ اینها سوال‌های زیادی است که فیلم برای ما باقی می‌گذارد.
از طرفی مانی حقیقی به طور جذاب و دقیقی به مبحث «رسانه و معایبش» پرداخته است. مانی حقیقی در این فیلم به طور «جاافتاده»‌ای مبحث رسانه و فضای مجازی را باز کرده است. تاثیرات آن روی زندگی «مردمِ امروز» را تشریح کرده است، و بصورت خلاقانه و استفاده از فضای فانتزی فیلمش، معایب و مضرات‌ش را بازگو کرده است. نکته در خلاقیت و جذاب بودن است. مانی حقیقی نیز می‌توانست مانند بسیاری دیگر یک زوج را محوریت داستان قرار دهد، و طلاق آنها را بدلیل لایک کردنِ شخصی در اینستاگرام نمایش دهد. یا می‌توانست جوانی را نشان دهد که برای رسیدن به شهرت، از فضای مجازی استفاده می‌کند و کارهای دیوانه‌وار انجام می‌دهد، اما به گونه‌ای دیگر عمل کرده است.

شماره 56 دوهفته نامه آیت ماندگار