استعدادیابی داخلی در حوزه فناوری های پیشرفته آبی/ فصل اول نسیم حیات به خط پایان رسید

آیت ماندگار- در آخرین قسمت از فصل اول نسیم حیات، از اختراعات و اکتشافات متخصصین و نخبگان ایرانی در حوزه فناوری های پیشرفته آبی رونمایی شد.

یازهمین قسمت از نسیم حیات با موضوع «دیپلماسی آب»، به تهیه‌کنندگی امیرحسن خواجوی ساعت ۲۲ یکشنبه ۲۵ اسفند ماه ۱۳۹۸ روی آنتن شبکه پنج سیما رفت. برنامه ای که در آن به آسیب‌شناسی دیپلماسی آب در کشور و سپس دستاوردهای نخبگان و متخصصان ملی در حوزه فناوری های آبی پرداخته شد.

دیپلماسی ابزاریست برای حل اختلافات بین کشورها و البته آن دسته از اهدافی که هر حکومتی در سر دارد و تحقق آن منوط به همکاری با دیگر کشورهاست.

در حال حاضر رودهای مشترک میان کشورها می تواند بستری برای چالش های منطقه ای و حتی بین‌المللی باشد. به ویژه اگر بدانید که طی ۵۰ سال اخیر کشورهای مختلف ۱۸۳۱ بار بر سر منابع آبی دچار اختلاف شده اند که ۳۷ بار آن به درگیری نظامی و انفجار سدها انجامیده است!

در آخرین قسمت از فصل اول نسیم حیات، دکتر حجت میان آبادی استادیار مهندسی آب دانشگاه تربیت مدرس و مهندس محمدیوسف انصاری رنانی پژوهشگر مجتمع فناوری های پیشرفته آب و انرژی این برنامه را همراهی کردند.

باستانی مجری برنامه سوال خود درباره چیستی و چرایی منازعات آبی را از انصاری پرسید و انصاری اظهار داشت: منابع آبی که کشورها از آن استفاده می کننده، لزوماً داخل در مرزهای جغرافیایی آن ها نیست. برای مثال در رابطه با رود نیل که بین چند کشور آفریقایی مشترک است، علیرغم اینکه منشأ آن در کشورهایی مثل اوگاندا و اتیوپی واقع شده است، این مصر است که بیش از ۹۷ درصد آب مورد نیاز خود را از نیل تأمین می کند و این حکایت از قدرت دیپلماتیک مصر در این خصوص دارد.

در ادامه دکتر میان‌آبادی در تشریح وضعیت بین‌المللی منابع آبی مشترک عنوان داشت: در حال حاضر ۳۱۰ حوزه آب‌ریز بین بیش از ۱۵۰ کشور دنیا مشترک است و این کشورها بالغ بر ۴۰ درصد از آب مورد نیاز خودشان را از این حوزه ها تأمین می کنند.

وی ادامه داد: از لحاظ قوانین و مرجع رسیدگی به اختلافات ناشی از تنش های آبی میان کشورها، متأسفانه به دلیل اینکه اراده‌ای برای چارچوب‌بندی این مسئله در نظام بین‌المللی وجود ندارد، تنها یک کنوانسیون در سازمان ملل(۱۹۹۷) تصویب شد که اجرای آن تا سال ۱۰۱۴ به طول انجامید و البته جز برای کشورهای عضو کنوانسیون اعتبار ندارد. بنابراین واقعیت این است که در تنش های آبی میان کشورها، این قدرت و اقتدار آنهاست که تعیین کننده است.

انصاری درباره وضعیت آب های مشترک ایران با کشورهای همسایه گفت: ایران ۸۹ رود مشترک با همسایگان خود دارد. یعنی حداقل یک رود مشترک میان ما و هر یک از همسایگانمان وجود دارد و در مجموع حدود هشت درصد از آب مورد نیاز ما از این منابع مشترک تأمین می شود. در برخی از این رودها ما در موضع بالادست هستیم و در برخی دیگر پایین‌دست که در مجموع این شرایط ایجاب می کند دیپلماسی ما در حوزه آب بسیار فعال باشد.

میان‌آبادی در ادامه برای تشریح جزئی‌تر مصادیق اختلافات آبی ایران با همسایگانش عنوان داشت: یکی از محل های اختلاف ما با افغانستان و بر سر مسئله هیرمند است. طی قراردادی که با افغانستان در سال ۱۳۵۱ منعقد کردیم قرار شد سالیانه ۸۲۰ میلیون متر مکعب از این رود وارد ایران شود. اما مشکلی که هست در آن زمان نیازهای زیست محیطی مطرح نبود و هم اکنون ما برای زنده ماندن هامون نیاز به حداقل 2 الی 5/3 میلیارد متر مکعب آب هیرمند داریم و این تنشی است که باید با کشور همسایه‌مان از طریق دیپلماسی حل کنیم.

در بخش بعدی، چنانکه نسیم حیات از ابتدای فعالیت خود، بخشی از برنامه را به کشف ایده ها و حمایت از اختراعات مربوط به فناوری های آبی اختصاص داده بود، در آخرین قسمت به مجتمع فناوری های پیشرفته آبی رفت تا آخرین خبرهای این حوزه را پیگیری کند.

دکتر محمد همت عضو دپارتمان ارزیابی این مجتمع اخبار خوبی از ارتباط نخبگان و فعالان فناوری های آبی با این بخش از برنامه نسیم حیات داشتند که از جمله آن ها می توان به تولید اولیه کوزه هایی که آب شرب را از خواص مغناطیسی برخوردار می کنند، دستگاه طبیعت‌محور حذف آرسنیک از آب، دستگاه حذف کروم شش از آب های آلوده به این عنصر خطرناک و... اشاره کرد.

دکتر همت عنوان داشت: با توجه به کیفیت و دقت بالایی که دستاوردهای مذکور دارند، امید است در سال ۱۳۹۹ به مرحله تولید انبوه برای مصارف خانگی و صنعتی برسند و البته این پتانسیل را نیز دارند که به سایر کشورهای دیگر صادر شوند و وجه مشترک این قبیل فناوری ها این است که هم به محیط زیست کمک می کنند، هم نیاز مردم را رفع می کنند و هم توان تولید ثروت با حداقل سرمایه را دارند.

نسیم حیات کاری از گروه اجتماعی شبکه پنج سیما است که به تهیه‌کنندگی امیرحسن خواجوی و اجرای اسماعیل باستانی از ساعت ۲۲ یکشنبه ۲۵ اسفندماه ۱۳۹۸ به مدت ۵۰ دقیقه از این شبکه پخش شد. این برنامه در مجموعه پیام‌رسان حکمت و اندیشه تولید شده است.