به اسکار گرفتن «در جستجوی فریده» خوش‌بین‌ باشیم؟

آیت ماندگار- با برگزاری جشنواره ونیز و در پی آن، جشنواره فیلم تورنتو چیزی که فصل جوایز سینمایی می‌نامندش آغاز شده و مدعیان اسکار برای بیشتر دیده شدن دست به‌کار شده‌اند. از این‌جا تا شب برگزاری مراسم اسکار، مسیر پیش‌روی آن‌ها که عزمشان برای گرفتن جایزه جزم است، دشوار اما مشخص است. هدف این است، باید نظر اعضای آکادمی را که کم هم نیستند، متوجه اثر خودمان کنیم.

به روال معمول مهمانی‌ها، نمایش‌های ویژه و هزار و یک ترفند برای دلبری کردن از اعضای آکادمی علوم و هنرهای سینما به راه است. این کارهای تبلیغاتی، کم‌خرج هم نیست و گاه برای مدعیان اصلی تا میلیون‌ها دلار خرج دارد، اما سرمایه‌گذاران برای رسیدن به معتبرترین جایزه سینمایی جهان با کمال میل این هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند.

بی‌شک توان مالی همه شرکت‌ها و البته فیلم‌هایی که در این رقابت آمده‌اند، یکسان نیست و قرار هم نیست مثلاً فیلمی که در چندین رشته اصلی اسکار از بهترین فیلم و بهترین کارگردانی گرفته تا بازیگری و فیلمنامه امید جایزه دارد با اثری که فقط آرزوی راه یافتن به جمع نامزدهای یک بخش را در سر می‌پروراند به یک اندازه در این راه سرمایه‌گذاری کنند.

البته به غیر از کمپین‌های پرخرج، راه‌های کم‌هزینه‌تری هم برای نشان دادن فیلم و تبلیغ آن وجود دارد و شاید بهترین آن‌ها حضور در جشنواره‌های معتبر است. بی‌شک فیلمی که موفق شود در یکی از جشنواره‌های برتر سینمایی مثل کن، برلین و ونیز بدرخشد و خودی نشان دهد، گام بزرگی در این راه برداشته و خود به خود کنجکاوی جمع بزرگی از اعضای آکادمی را برانگیخته است. در این جشنواره‌ها می‌توان برنده جایزه هم نشد، اما همین‌قدر که هنر خود را به روزنامه‌نگاران و منتقدان درجه یک حاضر در جشنواره نشان دهی و آن‌ها را به تحسین واداری، هم تاثیر فراوانی در معرفی فیلم خواهد داشت.

به هر روی سخن این است. خلق یک اثر درخشان به تنهایی کافی نیست و قرار هم نیست که اعضای یک آکادمی سینمایی به خودشان زحمت دهند دنبال یافتن گنج در دنیای پر از استعدادهای درخشان بگردند. آن‌ها از میان انبوه مدعیان تا جایی که وقت و انرژی‌شان اجازه می‌دهد، آن‌هایی را که شناخته و قانع شده‌اند بهترین‌ها هستند، تماشا می‌کنند و از میان همان‌ها دست به انتخاب می‌زنند.

سینمای ما هم امسال به رسم هر سال، نماینده‌ای در اسکار دارد. مستند «در جستجوی فریده» که کارنامه‌ای در جشنواره‌های جهانی ندارد، در دنیای سینما ناشناخته و نامش به گوش اعضای آکادمی ناآشنا است. پس مهم است که «در جستجوی فریده» از این پس چه شیوه‌ای را برای جلوه کردن به خدمت می‌گیرد. معرفی به آکادمی، شرط لازم است، اما کافی نیست. «در جستجوی فریده» اگر به اندازه کافی دیده شود،‌ وارد رقابت اسکار شده است و این تازه یعنی دیده شدن، پسندیده شدن خود داستان دیگری است که به قابلیت‌های فیلم و ارزش‌های فنی و هنری‌اش، سلیقه اعضای آکادمی، جریان‌های روز اجتماعی، سیاسی و هزار عامل دیگر ربط مستقیم دارد. اما اگر دیده نشود، علیرغم معرفی شدن به آکادمی انگار اصلاً وارد رقابت اسکار نشده است. مخلص کلام این‌که چراغ خاموش در جاده اسکار پیش رفتن، ره به جایی نمی‌برد.