آیت ماندگار- آیا میدانستید بلوغ زودرس پسران و دختران در اکثر موارد به علت اختلالات هورمونی ناشی از ترشح غدد فوق کلیه است؟ چنانچه تولید و ترشح این هورمونها به دلایل ژنتیکی یا بیماریهای دیگر دچار اختلال شود؛ فرد ممکن است دچار بلوغ زودرس شود. آزمایش androstenedione یکی از تستهایی است که به منظور بررسی اختلالات بلوغ انجام میشود. در این مقاله بررسی میکنیم که آزمایش androstenedione چیست و انجام دادن آن به چه افرادی توصیه میشود. با ما همراه باشید تا پاسخ این سوالات مهم را پیدا کنید.
بلوغ زودرس زمانی رخ میدهد که فیزیولوژی کودک از نظر جنسی و فیزیکی، زودتر از زمان طبیعی یعنی قبل از ۷ یا ۸ سالگی در دختران و قبل از ۹ سالگی در پسران، به فیزیولوژی بزرگسالان (بلوغ) تبدیل میشود. بلوغ شامل: رشد سریع طولی استخوانها، ماهیچهها، تغییر در شکل و اندازه اندامهای جنسی و کسب توانایی بدن برای تولید مثل است.
علت بلوغ زودرس را اغلب نمیتوان به طور دقیق پیدا کرد. برای مثال، شرایط خاصی مانند: ابتلا به عفونت، اختلالات هورمونی، تومورها، ناهنجاریهای مغزی یا صدمات نیز ممکن است سبب بلوغ زودرس شود. درمان بلوغ زودرس معمولاً شامل دارو درمانی برای به تاخیر انداختن رشد جنسی است.
شروع بلوغ معمولاً توسط ترشح هورمونهای هیپوتالاموس آغاز میشود. این ناحیه از مغز به غده هیپوفیز (غدهای به اندازه نخود در نزدیکی قاعده مغز) سیگنال میدهد تا هورمونهایی را ترشح کند که تخمدانها (در دختران) یا بیضهها (در پسران) را برای تولید هورمونهای جنسی تحریک کنند. همچنین اختلالات غده فوق کلیه یا آدرنال نیز میتواند تأثیر مستقیمی در زمان بلوغ بدن افراد مختلف از نظر جنسی داشته باشد. برای مثال، در بیماری هایپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) افراد مبتلا علائمی مانند: قد کوتاه تا متوسط، بلوغ زودرس، تغییر ظاهری دستگاه تناسلی و مشکلات در بارداری دارند.
آندروستندیون چیست؟ آندروستندیون یکی از هورمونهای جنسی مردانه است که مسئول شروع تمایز جنسی در مردان و زنان و ایجاد صفات فیزیکی ثانویه مردانه مانند: رشد عضلاتی، صدای کلفت و موهای ضخیم در صورت است. تست androstenedione یکی از انواع آزمایشهای هورمونی خون است که برای اندازهگیری سطح هورمون آندروستندیون در خون تجویز میشود. این آزمایش در درجه اول برای بررسی علت علائم آندروژن بالا در زنانی که سطح هورمون تستوسترون بالایی دارند، تجویز میشود.
همچنین در مواردی که مشکلاتی مانند: آمنوره، هیرسوتیسم، ناباروری و سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود دارد نیز انجام آن توصیه میشود. انجام این تست حتی در حین و بعد کامل شدن درمان مشکلاتی مانند: آمنوره، هیرسوتیسم، ناباروری و سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز صورت میگیرد. این آزمایش با نامهای مختلفی مانند: آندروستندیون (A4) Blood، 4-Androstenedione، Serum A4 Blood، Androstenedione (A4)، سرم A4 شناخته میشود.
چنانچه نتیجه آزمایش شما نشان دهنده اعداد محدوده طبیعی آندروستندیون باشد، مشخص است که غده آدرنال شما عملکرد طبیعی دارد. با این حال بسته به سطح دیگر هورمونها و مشکلاتی مانند: داشتن انواع سرطان و تومورهای مختلف مثل آدرنال، میزان ترشح این هورمون افزایش یا کاهش مییابد. برای مثال در سندرم تخمدان پلی کیستیک، میزان هورمون آندروستندیون افزایش مییابد، زیرا این اختلال معمولاً به سطح تولید آندروژن تخمدان (عمدتاً تستوسترون) مربوط میشود.
افزایش سطح آندروستندیون نشان دهنده افزایش تولید آدرنال در تخمدان یا بیضه است. نوسانات کوچک در غلظت ترشح هورمون آندروستندیون معمولا طبیعی است. در اغلب موارد، افزایش سطح هورمون نشان دهنده ابتلا به تومور آدرنال، سرطان آدرنال، هیپرپلازی آدرنال یا هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) است. افزایش سطح هورمون ها در نتیجه آزمایش معمولاً نشان دهنده نیاز به انجام آزمایشهای تخصصی بیشتر برای تعیین علت دقیق مشکل است. در مقابل، سطح پایین آندروستندیون ممکن است به دلیل اختلال عملکرد غدد فوق کلیوی، نارسایی آدرنال، یا نارسایی تخمدان یا بیضه رخ دهد.
در افراد مبتلا به CAH که تحت درمان با استروئیدهای گلوکوکورتیکوئیدی هستند، سطوح طبیعی آندروستندیون نشان دهنده این است که درمان در سرکوب تولید بیش از حد آندروژن موثر بوده است، در حالی که سطوح بالا ترشح هورمون نشان دهنده نیاز به تغییر روش درمان است.
اگر نمونه خون شما فقط برای بررسی سطوح تولید ترشح آندروستندیون آزمایش میشود، احتیاج به رعایت شرایط ناشتایی نیست. بنابراین میتوانید قبل از انجام آزمایش مانند شیوه معمول خود غذا بخورید. اما اگر نمونه خون شما برای تستهای دیگری مانند: قند و چربی نیز آزمایش میشود، ممکن است لازم باشد به مدت چندین ساعت (اغلب ۸ ساعت) قبل از انجام تست ناشتا باشید. در این مورد حتما پزشک به شما دستورات لازم را خواهد داد. همچنین یادتان باشد که لیست دارو و مکملهایی را که در حال مصرف آن هستید را به پزشکتان بدهید؛ زیرا مصرف برخی از مکمل و داروها روی جواب آزمایش شما تاثیر میگذارند.
همانطور که در علائم بالا اشاره شد چنانچه علائم بلوغ زودرس دارید، لازم است که با انجام آزمایشهای هورمونی مانند androstenedione، منشا مشکل خود را پیدا کنید. علت بلوغ زودرس گاهی اوقات میتواند به دلایل خطرناکی باشد. بنابراین لازم است که سریعا برای بررسی مشکل به پزشک متخصص مراجعه کنید.
توصیه میشود برای انجام آزمایش androstenedione و خدمات آزمایشگاه آنلاین از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید. شرکت هومکا با بهرهگیری از بهترین متخصصان، خدمات آزمایش در منزل را تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی و به همه ساکنین استان تهران و سایر شهرهای، کرج، مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز، اهواز و رشت ارائه میدهد. شما میتوانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس گرفته و در خصوص تمامی خدمات موردنظرتان از همکاران ما اطلاعات مورد نیازتان را دریافت کنید. همچنین با مراجعه به صفحه اینستاگرام هومکا به آدرس homeca.ir@ از کلیه خدمات و تخفیفات ما مطلع شوید.