سلطان‌کشی یا سلطان‌سازی؟!

آیت ماندگار- روزی که وحید مظلومین ملقب به سلطان سکه در آبان ۹۷ به دار مجازات آویخته شد، قیمت سکه حدود سه میلیون تومان از امروز ارزان‌تر بود. روزی که جمشید بسم‌ا... به‌عنوان عامل جهش قیمت دلار معرفی و دستگیر شد و طی سال‌های بعد هم افرادی تحت همین اتهام بازداشت شدند، قیمت دلار و دیگر ارزها نزدیک به پنج الی شش هزار تومان ارزان‌تر از امروز بود و یا حتی در مورد دینار کویت‌ ۳۰ هزار تومان ارزان‌تر از امروز! رجوع به قیمت‌ها نشان می‌دهد روزی که سلطان قیر در دی‌ماه ۹۷ اعدام شد انواع مختلف قیر در هر تن نیز ارزان‌تر از امروز بود. سلاطین گوشت، شکر، سیگار و غیره هم، داستانی متفاوت‌تر از مطالب ذکرشده ندارند.

امروز سلاطین و ملکه‌های جدیدی در اقتصاد ایران کشف شده‌اند به‌نام سلطان و ملکه خودرو، سکه و ارز! گویا سلاطین قبلی فقط در یک حیطه حکم‌فرمایی می‌کردند و نفرات جدید حیطه حکم‌فرمایی گسترده‌تری دارند و البته آن‌ها نیز به‌دلیل اخلال گسترده در نظام اقتصادی به اعدام محکوم شدند. این چه سیاستی در مبارزه با فساد اقتصادی است که هرچه بیشتر اعدام می‌شوند، بیشتر سر برمی‌آورند و رشد می‌کنند؟

امروز دو عامل اصلی مجموعه نیشکر هفت‌تپه که در طی فرآیند خصوصی‌سازی آن در سال ۹۴ به دو جوان ۲۸ و ۳۰ ساله واگذار شده بود و حال متهم به خروج چند میلیارد دلار ارز دولتی از کشور و فروش ارز با نرخ دولتی در بازار آزاد هستند در دوران محاکمه به‌سر می‌برند. نگاهی به وضعیت و نحوه واگذاری نیشکر هفت‌تپه به این دو جوان که احتمالاً آرزوهای بزرگی هم در سر داشتند، سیاست سلطان‌ساز در اقتصاد را نمایان می‌کند و جالب است بعد از این همه مدت اعتراض کارگران این مجموعه، بگیر و ببند و محاکمه و زندان و چه و چه، بالاخره مدیرعامل این مجموعه بر سر میز محاکمه کشیده شد. آیا نمی‌شد این کار از اول انجام شود که این همه هزینه‌های مختلف بر کشور تحمیل نشود؟ بیم آن می‌رود که این سلطان‌کشی‌ها بدون اصلاح ساختاری اقتصاد کشور و ساختار سلطان‌ساز اقتصاد، دستاوردهای معکوس داشته باشد. هیچ بعید نیست امروز که سلطان و ملکه جدید خودرو، سکه و ارز قرار است اعدام شوند و قیمت پراید این ارابه مرگ به ۹۰ میلیون تومان رسیده، سال دیگر این موقع شاهد پرایدی با قیمت بالای ۱۲۰ میلیون تومان باشیم. 

برای اکثریت قریب به اتفاق مقامات کشور و چهره‌های سیاسی چپ و راست مسجل شده که فساد اقتصادی همچون موریانه مشغول خوردن نه تنها نظام و حاکمیت، بلکه بدنه جامعه است. اعدام سلاطینی که مثل قارچ در هر جایی از این اقتصاد روییده، مثل این است که موریانه‌های درشت‌تر را انتخاب کرده و بُکشیم در حالی که قلعه موریانه‌ها را دست نخورده باقی گذاریم. 

اظهرمن الشمس است که امکان ندارد یک‌نفر از کف خیابان یک‌شبه تبدیل به سلطان ارز، سکه و خودرو شود، همچون همین مورد اخیر که مقامات داخل کارخانه خودروسازی و دو نماینده مجلس هم در این فساد اقتصادی متهم شناخته شدند با این تفاوت که حکم حبس گرفتند، نه اعدام! کاملاً واضح است که یک فرد معمولی با زد و بند و استفاده از مقام آن یکی وارد جمع‌‎آوری پول، ارز، سکه، خودرو، قیر، زمین و خانه و چه و چه می‌شوند. در واقع محصول نهایی این فساد اقتصادی، حاصل مشارکت در تشکیل فساد اقتصادی است که یکی مقام و منصب و جایگاه خود را وسط می‌گذارد و دیگری به‌عنوان مجری پروژه وارد عرصه می‌شود و در نهایت صاحب مقام برکنار و نهایتاً زندانی و مجری و عامل اجرا هم اعدام می‌شود. سیاست اعدام سلاطین فساد اقتصادی اگر تنها در مورد افراد معمولی این پروژه‌ها قرار گیرد هیچ اثری ندارد. شاهد این ادعا، مقایسه قیمت سکه در شرایط فعلی با آبان ۱۳۹۷ یعنی زمان اعدام سلطان سکه است. اعدام سلاطین قبلی سکه، ارز و چه و چه، نه تنها قیمت آن‌ها را در بازار پایین نیاورده است، بلکه حتی جلوی به‌وجود آمدن سلاطین جدید را هم نگرفت.

مطمئناً تا زمانی که رویه سلطان‌ساز در اقتصاد ایران تغییر و اصلاح نشود ره به جایی نخواهیم برد، زیرا اگر سلطانی اعدام شود، سلطان دیگری از همان‌جا یا جای دیگر و این‌بار هوشمندتر، زیرک‌تر و توانمندتر برخواهد خواست.