اسطوره‌ای که اسطوره‌زدایی می‌کند

یوسف اباذری، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران در پژوهشگاه فرهنگ، هنر ارتباطات به همراه دستیارانش به «بررسی انتقادی رابطه اقتصاد و فرهنگ در سپهرهای مختلف جامعه ایران» پرداخت که خواندن و گوش دادن سخنرانی‌اش بر همهٔ کسانی که می‌خواهند فکر کنند واجب است! همچنان که طی سالهای اخیر اباذری تقریباً در اغلب سخنرانی‌ها و نشست‌ها با فیگور انتقادی نسبت به نئولیبرالیسم سخن راند این بار نیز دایرهٔ سخنانش هم بر حول محور نئولیبرالیسم بود و با مثال‌هایی جالب توجه آن را در ذهن مخاطب روشن می‌کند. نکتهٔ جالبی که این بار با دقت بیشتری بیان کرد در مورد سوژه‌های نئولیبرالیسم بوده است. به گفته اباذری سوژهٔ نئولیبرالیسم یک سوژهٔ خوش‌گذران، لذت طلب، منفعت طلب و فردگرایی است که می‌بایست در یک رقابت وحشیانه خودش را نجات دهد!

وی با مثال‌هایی به سوژه‌ها پرداخت و به حق باید گفت که درست پرداخت، دقیقاً سوژه‌های نئولیبرالیسم همین خوانندگان، ورزشکاران، رقاصان، مدل‌ها و درکل تمام کسانی که به نام سلبریتی ما آنها را می‌شناسیم، هستند که در یک رقابت وحشیانه‌ای قرار گرفتند. اباذری منتقد فضای موجود است اما این انتقاد را به فضای قبل انقلاب و دوران سلطنت شاه و حتی دوره‌های همچون رضا شاه دارد. وی از اسطوره سازی از شخصیت‌ها برای مثال رضاشاه بسیار می‌نالد. اینکه مردم تجربه تاریخی قبل از انقلاب را به درستی به نسل بعد انتقال ندادند اینکه سلاخ خانه‌ای به نام ساواک را آنچنان که باید تشریح می‌کردند، نکردند! و زمانی که بخواهند تشریح کنند مردم در جایی که نئولیبرالیسم بر آنها با همان آیتم‌های لذت و خوشگذرانی حاکم است دیگر درک درستی از واقعیت ندارند، زیرا تصورشان در حال حاضر از دورهٔ شاه به هیچ وجه جنبه سیاسی آن نیست، بلکه اگر خواستار دوره‌ای شبیه به قبل انقلاب یا کشوری چون ترکیه هستند فقط به خاطر آزادی اجتماعی است. سلبریتی‌ها نیاز به آزادی سیاسی ندارند زیرا به کارشان نمی‌آید. 

 اینجاست که افراد اهل اندیشه و فکر از این بی خردی موجود به خود می‌پیچند! اباذری با خرد انتقادی‌اش سیلی محکمی روز به روز بر جامعه روشنفکری ایران می‌زند. امیدواریم که افراد به اصطلاح خردورز ایرانی از خواب بیدار شوند.