محمدهادی جامعی، عضو شورای سیاستگذاری و دبیر کمیته مدیریت شهری حزب اراده ملت ایران سالهاست که در کنار فعالیت خود در بخش خصوصی دغدغه مدیریت شهری تهران را دارد. وی معتقد است که شوراها میبایست از تصمیمات سیاسی و جناحی فاصله بگیرند و از تمام توان خود برای بهکارگیری متخصصان شهری استفاده کنند.
مهمترین ضعفهای مدیریت شهری تهران در چه قسمتهایی بیشتر به چشم میآید؟
تهران شهری بزرگ است که حدود ۱۳ میلیون نفر را در خود جایداده، مطمئناً مدیریت کلانشهری مثل تهران با این جمعیت کاری سخت و وقتگیر است. در این مدت ۱۰ ساله مدیریت آقای قالیباف کارهای خوب و اساسی صورت گرفته که شایسته تقدیر است اما همچنان مسائلی مهم و ریشهای وجود دارد که برای آنها بهطور ویژه فکری نشده است یا اگر کاری صورت گرفته برای مردم محسوس نیست. مثلاً آلودگی هوا، ترافیک، کمبود فضاهای تفریحی و ورزشی، شوراهای کار و کارگری، کودکان کار، متکدیان خیابانی و یا ضعف شهرداریهای منطقه در پاسخگویی به مشکلات مردم. به نظرم برخی از مکانیسمهای اداره شهرداری تهران همچنان سنتی و قدیمی است. اگر شما یک نظرسنجی در سطح شهر داشته باشید خواهید که اکثر مردم از سیستم پاسخگویی شهرداری منطقه خود گلهدارند یا تا حد زیادی بیاعتمادند. مثلاً در بحث نوسازی بافت فرسوده شهری، بسیاری از مردم ساکن در این بافت به بستههای تشویقی شهرداری شک دارند و احساس میکنند شهرداری حافظ منافع آنها نیست.
چقدر مسائل سیاسی گریبان شهرداری تهران را گرفته است؟
مدیریت شهر تهران همیشه توأم با مسائل و جهتگیریهای سیاسی بوده است. شاید نگاهی به انتصابات شهرداری تهران گویای همین صحبت بنده باشد. احساسم بر این است که هرچه جلوتر رفتیم مدیریت شهرداری هم سیاسیتر شد. متأسفانه جامعه ما سالهاست که سیاست زدهشده و در بسیاری از مواقع شاهد هستیم که تصمیمات اجتماعی، فرهنگی و یا اقتصادی رنگ و بوی سیاست به خود میگیرد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند برای مدیریت هرچه بهتر کلانشهری مثل تهران باید به سمت الگوهای مناسبی از اداره دیگر شهرهای بزرگ دنیا رفت. آیا این الگوبرداری در یک دهه اخیر صورت پذیرفته است؟
بله این الگوبرداریها بهمرور در حال انجام است و سفر مدیران ارشد به کشورهای پیشرفته و اجرای بسیاری از پروژهها حکایت از همین موضوع دارد، اما سؤال اصلی این است که آیا شیب این الگوبرداریها تند است یا کند؟ به نظرم میرسد در برخی حوزهها با شیب تند همراه بوده و در برخی دیگر از حوزهها خیلی جای کار دارد.
به نظر شما شهرداری تهران باید به چه ضعفهایی بیشازپیش توجه کند؟
سالهاست که مردم تهران از آلودگی هوا و ترافیک خستهکننده شهر ناراضی هستند. وقتی با مردم صحبت میکنیم میگویند تعطیلات عید بهترین دوران زندگی در تهران است. ما هرچه در این دو حوزه کارکنیم کم است. با این حجم جمعیت و وسایل نقلیه، مدیریت این دو بخش کاری طاقتفرسا است که امیدوارم با بهکارگیری هرچه بیشتر متخصصین این مسیر هموارتر شود.
نقش شورای شهر تهران را چطور ارزیابی میکنید و آیا این شورا توانسته بر عملکرد شهرداری نظارت کافی را داشته باشد؟
شورای شهر تهران برخلاف دو دوره گذشته یکدست نیست. تقریباً نیمی اصلاحطلب و نیمی اصولگراست. همین موضوع تا حدی تصمیمات شورا را سیاسی کرده است. هرچند متخصصین و افراد کارآمدی هم حضور دارند که دانش آنها باعث بهبود مدیریت شهری مخصوصاً در دو سال گذشته شده است؛ اما در مورد اینکه شورای شهر توانسته بر عملکرد شهرداری نظارت کافی داشته باشد، باید بگویم خیر. شما وقتی به رسانهها مراجعه میکنید مرتباً در حال خواندن مصاحبههای اعضای شورای شهر علیه برخی مدیران شهرداری هستید که این خود نشان از عدم هماهنگی و نبود نظارت کافی را میدهد. به نظرم یکدست نبودن شورا دراینبین تأثیر بسزایی بر جای گذاشته است.
جای تفکرات و تصمیمات تخصصی را در مدیریت شهری چقدر خالی میدانید؟
اساساً شورای شهر باید در مسیر تفکرات و تصمیمات تخصصی قدم بردارد و اگر غیرازاین باشد دود آن به چشم مردم میرود. اداره شهرها و مخصوصاً کلانشهرها درگرو تصمیمات کارشناسی متخصصان است و اگر این تصمیمات، آلوده به نگاه سیاسی و یا کاسبکارانه شود نتیجهای جز فلاکت ندارد. مردم باید در انتخاب اعضای شورای شهر خودشان دقت بیشتری به خرج دهند زیرا نگاه جناحی و سیاسی به انتخاب کاندیداها دردی از مردم را دوا نمیکند. در این سالها در بعضی از نقاط کشور دیدهشده که مردم به افرادی رأی دادهاند که دارای اسمورسم بودند. بههرحال اسمها تصمیمساز نیستند بلکه این تفکر و تخصص است که مدیریت توأم با رضایت جامعه را رقم میزند. امیدواریم در انتخابات آتی شورای شهر شاهد حضور هرچه بیشتر متخصصان شهری بر صندلیهای شوراها باشیم.
به نظر شما رقابت در انتخابات سال آینده شورای شهر تهران به چه صورت خواهد بود؟
پس از خرداد ۹۲ و پیروزی دکتر روحانی در انتخابات ریاست جمهوری، اصلاحطلبان به خودباوری رسیدند و ازاینرو در انتخابات مجلس هم به نسبت خوب ظاهر شدند. تصور میکنم رقابت شانهبهشانهای بین دو جناح اصلاحطلب و اصولگرا باشد. اصلاحطلبان به دنبال تداوم موفقیتهای اخیر خود هستند و اصولگرایان به دنبال بازسازی و گرفتن مجدد قدرت. ازآنجاییکه انتخابات شورای شهر همزمان با دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری است بهاحتمالزیاد مشارکت بالا خواهد بود.
حرف آخر؟
تهران شهری بزرگ با جمعیت بالاست. مدیریت شهر و برقراری رفاه برای این خیل عظیم جمعیت کاری بس دشوار است. امروز تهران با مشکلات اساسی روبروست که برای برطرف کردن این معضلات باید دو موضوع را در دستور کار قرارداد: ۱- استفاده از متخصصان شهری ۲- دوری از تصمیمات سیاسی و جناحی. البته اعضا شورای شهر میتوانند دارای خط و خطوط سیاسی باشند ولی باید توجه کنند که تصمیمات آنها با در نظر گرفتن منافع همه مردم باشد.
شماره 12 دوهفته نامه آیت ماندگار