سرمقاله
یادداشت
گزارش
هشدار! احتمال بروز «مشكلات اجتماعی-اقتصادی» در پساكرونا
خبرنگار: علیرضا پورحسین
آیت ماندگار- در مجموع عملکرد نظام سلامت کشور ما نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر بهتر بوده و از طرف دیگر کمک نیروهای داوطلب و مردمی که با تولید ماسک و خدمت رسانی به بیماران در بیمارستان‌ها و همچنین مشارکت نیروهای مردمی در طرح غربالگری از نقاط مثبتی است که به اعتراف سازمان بهداشت جهانی این عملکرد موفق می‌تواند به یک الگو برای کشورهای دیگر تبدیل شود اما از سوی دیگر بحرانی که با تردد به کشور چین نخستین بار در قم دیده شد به مرور وضعیت این شهر را بحرانی کرد و سبب شد تا از نظر شیوع ویروس کرونا وضعیت خوبی نداشته باشد و به سایر شهرها نیز تسری یابد. برخی بر این عقیده هستند که عملکرد دولت در این زمینه می‌توانست بهتر و قوی‌تر باشد تا اوضاع کشور به سوی بحرانی شدن نرود. برای مثال اکنون شنیده می‌شود که مشکلات فراوانی برای پرستاران به وجود آمده و امکانات کمی در برخی نقاط کشور وجود دارد. برخی معتقد هستند درست است که باید آرامش جامعه حفظ شود، اما نباید ابعاد بحران را به‌گونه‌ای تحت نظر قرار دهیم که گویی هیچ اتفاقی رخ نداده است. دولت باید شرایط قرنطینه را قبل از آغاز سال جدید و پیش از شروع سفرهای نوروزی ایجاد می‌کرد، ولی با تاخیر در ممنوعیت سفرها و با افزایش تردد در شهرها با انتشار ویروس کرونا مواجه شدیم که این شرایط را سخت‌‌تر کرد. «آرمان ملی» در راستای بررسی نقاط ضعف و قوت دولت در مقابله با بیماری کرونا گفت‌وگویی با مهدی آیتی، نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی داشته که در ادامه می‌خوانید.
دولت روحاني در مقابله با کرونا چه نقاط ضعفي داشت؟
هر چند دولت با صراحت اعلام کرده که موضوع را به سرعت به اطلاع مردم رسانده اما انتقادي در رابطه با پيشگيري و مقابله با کرونا مطرح است که اين کار به موقع و در زمان مناسب انجام نشده و دولت در راستاي آگاه‌سازي مردم مي‌توانست بهتر عمل کند. در حالي که تعداد قابل توجهي در جهان به اين واسطه جان خود را از دست داده بودند اما برخي اين بيماري را يک بيماري معمولي مي‌دانستند و به‌گونه‌اي اظهارنظر مي‌کردند که گويا اتفاق خاصي نيفتاده است. ابهامات در اطلاع رساني در وهله اول و در وهله دوم عدم انجام اقدامات پيشگيرانه بهداشتي و فاصله‌گذاري فيزيکي در جامعه نيز امر ديگري است که نياز بود تا دولت سريع‌تر پيرامون آنها تصميم‌گيري کند اما شاهد بوديم با گذشت يک ماه از ورود اين بيماري به کشور هنوز تصميم مصمم و يکپارچه‌اي در اين رابطه گرفته نشد و در برخي حوزه‌ها شاهد بوديم که تجمعات مردمي وجود داشت و اگر مبحث قرنطينه برخي شهرها رقم مي‌خورد شايد اين بيماري با ميزان کمتري کشور را درگير مي‌کرد. اين مقوله‌هايي بود که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت و حتي فراتر از آنچه که بود در عرصه بين‌المللي نيز بازخوردهايي داشت و تبديل به خوراک سياسي شد و اين امر سبب شد تا ضررهاي جانبي نيز متوجه کشور شود.
ريشه اين عملکرد را در چه مي‌دانيد؟
در سال‌هاي گذشته هم شاهد بوده‌ايم که عملکردها کاملا شفاف نبوده و برخي مسئولان با موضع‌گيري‌هاي غيرشفاف عرصه را بر خود و کشور تنگ کرده و مشکلات عديده‌اي علاوه بر مساله اصلي به وجود آورده‌اند. عدم شفافيت دولت با مردم و جامعه همواره آسيب‌هاي اجتماعي در پي خواهد داشت و اقدامات دولت روحاني همواره اين تبعات را در پي داشته است. مسئولان از آذرماه اطلاع داشتند که ويروس کرونا در چين شايع شده و در حال شيوع به ساير کشورهاست و احتمال اينکه به کشور ما نيز برسد زياد است. از آن زمان لازم بود تا يک برنامه جامع امنيت بهداشتي را در دستور کار قرار دهند و اين طرح و برنامه بايد به‌صورت عمومي اعلام مي‌شد و مردم در جريان آن قرار مي‌گرفتند تا جديت امر بر همگان واضح شود. اما زماني که اين اتفاقات رقم نخورد عنوان مي‌شود که از ماجرا بي‌خبر بوده‌اند. اين اظهارنظرها مردم را نسبت به دولت و مسئولان بي‌اعتماد کرده و هيچکدام از اشتباهات را توجيه نمي‌کند و برخي اظهارنظرها اشتباه مضاعف محسوب مي‌شود. بحران کرونا از تمام اتفاقات اخيري که در کشور حادث شد همه‌گيرتر و بزرگتر است و تبعات سنگين‌تري را به کشور تحميل کرده است و دولت نيز بايد به مراتب تدابير بيشتري را در نظر مي‌گرفت.
برخي معتقد هستند که عملکرد دولت به‌گونه‌اي است که گويا انگيزه‌اي براي رفتار قاطعانه ندارد، آيا شما با اين نظر موافق هستيد؟
متاسفانه اين امر را در دولت‌هاي گذشته نيز شاهد بوده‌ايم. در اين مورد خاص دولت مي‌توانست با کنترل مبادي ورودي کشور اين بحران را کنترل کند همانطور که ژاپن و روسيه با توجه به مرزهاي گسترده‌اي که با چين دارند اما کمتر دچار اين بيماري شده‌اند و حتي در نزديکي کشور خودمان کشور تاجيکستان وجود دارد که کشوري پيشرفته در عرصه بهداشت و درمان نيست اما توانسته از ورود اين بيماري به کشور خود جلوگيري کند و هيچ‌موردي از اين بيماري تاکنون گزارش نشده است.
دولت چگونه مي‌تواند از تجارب بين‌المللي در مواقع بحراني استفاده کند؟
دولت تاجيکستان تصميم مي‌گيرد تا به سرعت مرزها را مسدود و از ترددها جلوگيري کند و با اين تصميم فوري و ضربتي توانسته کشور خود را مديريت کند و در مرحله بعد وارد فاز آموزش و آگاهي رساني شده است. نکته‌اي که سبب شده است تا اين کشور با کمترين چالش موفق شود اين است که طرح قرنطينه را به‌صورت ملي و کشوري اجرا کرده است و از قرنطينه شهرها خودداري کرده است. سپس اقدام به کنترل شهروندان کرده است و در وهله بعد مراکز درماني خود را تجهيز و آماده کرده است و تا اين لحظه نيز موفق‌ترين عملکرد را در جهان داشته است. اين الگو در کشور ما نيز قابل اجرا بود. زماني که مسئولان کشوري مشاهده مي‌کنند که چين با اين بيماري درگير شده است و ميان کشور ما و اين کشور حجم عظيمي از مبادله کالا و تردد شهروندان وجود دارد بايد حداقل در رابطه با مراوده با اين کشور در ايام بحراني تجديدنظر مي‌کردند. عدم کوتاهي در اين زمينه سبب شد تا اين بيماري وارد قم شود و از آنجا نيز به ساير شهرهاي کشور منتقل شود و کار به جايي برسد که بالغ بر چهار‌هزار نفر از شهروندان جان خود را از دست بدهند. حتي زماني که اين ويروس وارد کشور شد نيز اطلاع‌رساني‌هاي دولت قابل قبول نبود و در اين راستا توجيه‌هايي همچون برگزاري انتخابات مطرح مي‌شود که به هيچ‌وجه قابل قبول نيست و صرفا ضعف عملکرد دولت در اين رابطه را نشان مي‌دهد.
عدم وجود مديريت واحد براي مقابله با کرونا چه آفت‌هايي را در پي داشت؟
عدم وجود ستاد فرماندهي واحد قطعا در اين زمينه تاثيرات منفي برجا گذاشت و سبب شد تا دولت نتواند با يک راهبرد مشخص پيش برود. اين امر در ساير حوزه‌ها نيز اتفاق افتاد. در مساله آتش سوزي، سيل و زلزله نيز اين عدم تمرکز مديريت بحران تبعات ناخوشايندي در پي داشت. سال‌هاي زيادي است که عنوان مي‌شود بايد يک نهاد قدرتمند مديريت اين حوادث را دست گيرد و ساير نهادها نيز اگر قصد همکاري دارند ذيل اين مجموعه به فعاليت بپردازند. همواره شاهد بوده‌ايم ستادهاي موازي علاوه بر اينکه گره‌گشا نبوده‌اند بلکه با مداخله‌هاي نابجا در عملکرد سازمان‌هاي دخيل نيز کارشکني کرده‌اند. به هيچ‌وجه قابل قبول نيست که هر بخشي به‌صورت مستقل در سطح شهر اقداماتي انجام دهد. بايد در اين عرصه مراکز خصوصي و دولتي و حکومتي همه با يکديگر ذيل يک مديريت متمرکز فعاليت کنند. از ابتداي انقلاب هموار مشکل اساسي کشور ما اين بوده است که يک فرماندهي واحد بر کشور حاکم نبوده است و در مواجهه با بحران‌ها هر کسي کار خود را مي‌کند. آفت اين امر موازي کاري، هدر رفتن منابع و نيروي انساني است.
آيا مي‌توان اميد داشت که دولت بتواند کرونا را مهار کند و در اين زمينه چه اقداماتي بايد انجام دهد؟
پس از گذشت دو ماه از شيوع اين بيماري در کشور شاهد هستيم به‌تازگي يک مديريتي در امور به‌وجود آمده است و مقابله با اين بحران اصولي‌تر شده است و اطلاع رساني‌ها بهنگام و کامل‌تر است. آنچه که در اين برهه زماني بايد اولويت قرار گيرد اين است که امنيت بهداشتي را در کشور گسترش دهيم. در وهله دوم به تجهيز بيمارستان‌ها و مراکز دولتي بپردازيم و در گام سوم به فکر مسائل اقتصادي و معيشتي مردم باشيم زيرا پس از گذر از اوج بيماري کرونا مردم با مشکلات اقتصادي زيادي مواجه خواهند شد و احتمال وقوع بحران‌هاي اجتماعي و اقتصادي پس از اين بيماري وجود دارد. بنابراين دولت بايد در اين لحظه به فکر اقتصاد کشور باشد و برنامه‌هاي کوتاه‌مدت و بلندمدتي را در نظر بگيرد. بسياري از مردم در دو ماه اخير کار خود را از دست داده‌اند و برخي مشاغل نيز تا مدت‌ها تعطيل خواهند بود و بعيد به‌نظر مي‌رسد به اين زودي بتوانند به شرايط گذشته خود بازگردند.
پس از گذر از کرونا چه خطراتي کشور را تهديد مي‌کند؟
قطعا بعد از کرونا خطر ورشکستگي اقتصادي کشور را به شدت تهديد مي‌کند و دولتمردان از امروز که اوضاع بحراني نشده است بايد به فکر چاره‌اي در اين راستا باشند تا همچون کرونا بعد از بحراني شدن اوضاع به فکر درمان نباشند و از پيش اقدامات لازم انجام شده باشد. ورشکستگي اقتصادي کشور را به زانو در خواهد آورد. امروزه شاهد هستيم تمامي مشاغل مرتبط با صنعت گردشگري تعطيل شده‌اند و به‌دنبال آن اقتصاد بسياري از فروشگاه‌ها و مراکز تفريحي نيز با اختلال مواجه شده است و حمل‌و‌نقل نيز در همين راستا با رکود مواجه شده است و اين زنجيره ادامه دار غالب مشاغل را تحت تاثير قرار داده است به‌گونه‌اي که ممکن است اين مشکلات اقتصادي در ادامه منجر به شورش‌هاي اجتماعي شود. قطعا در وراي مشکلات اقتصادي جرم و جنايت نيز ممکن است بيشتر شود. از سوي ديگر اين فقر و جنايت‌ها مي‌تواند اساس و بنيان خانواده‌ها را از بين ببرد. آماده‌سازي اقتصادي کشور شايد اين روزها بايد بيشتر از مسائل بهداشتي مورد توجه قرار گيرد. خطراتي که اقتصاد ما را در اين برهه زماني تهديد مي‌کند دوچندان شده است با وجود اينکه در سال گذشته نيز شرايط خوشايندي نداشت و بحران‌هاي زيادي را بوجود آورد. همانگونه که تمامي ارگان‌ها در عرصه کرونا به کمک دولت آمدند در بحث اقتصادي نيز بايد دست به کار شوند تا اقتصاد کشور را بازسازي کرده و از خطر جدي نجات دهند. طبق پيش بيني‌ها شايد کشور تا يک سال ديگر درگير بيماري کرونا باشد اما تبعات اقتصادي آن تا سال‌ها گريبان کشور را خواهد گرفت. در اين ميان بايد به عملکرد مثبت دولت در زمينه‌هاي ديگر نيز اذعان کرد که با گسترش ديپلماسي توانسته روابط خوبي را با ساير کشورها ايجاد کند و به‌نحوي روزنه‌هايي براي عبور از تحريم‌ها ايجاد کند و در عرصه تامين مواد مورد نياز مردم عملکرد قابل قبولي داشته باشد.
منبع: آرمان ملی
نظرشما
گفت‌و‌گو
شعرخوانی
کارتون
آخرین اخبار
