آموزش‌های تقاضامحور بجای آموزش‌های عرضه‎محور

مجید طهرانیان، مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای استان تهران و مشاور رئیس سازمان در امور آموزشگاه‌های آزاد به‌شدت از موازی کاری نهادهای غیر مرتبط در برگزاری کلاس‌های آموزشی گله دارد و معتقد است در حال حاضر سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای تنها متولی غیررسمی آموزش در کشور است. او تحریم‌های سال‌های اخیر را بر کاهش کیفیت آموزش مؤثر می‌داند و امیدوار است در دوران پسابرجام وضع رو به بهبود رود. در همین رابطه به گفت‌وگو با وی نشستیم و نظرات ایشان را دراین‌باره جویا شدیم.

مهم‌ترین رسالت سازمان فنی و حرفه‌ای کشور چیست؟
آموزش مهارت برای اشتغال. کلاً سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای برای کلیه مشاغل و حرفه‌هایی که در جامعه موردنیاز است باید استانداردها و بخش‌های آموزشی را تعیین کند.

سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای در انجام وظایف خود با موازی کاری نهادهای غیر مرتبط هم مواجه است؟
به‌شدت با موازی کاری مواجه هستیم و این موضوع را با دکتر لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در میان گذاشتم. همچنین با مهندس هاشمی، استاندار محترم جلسه‌ای را داشتم و بر همین موضوع تأکید کردم. در حال حاضر بیش از ۵۰ نهاد در کشور ما وجود دارند که در عرصه آموزش‌های غیررسمی کشور در حال فعالیت هستند. مثلاً خانه‌های محله که در اختیار شهرداری است به‌هیچ‌عنوان متولی آموزش در کشور نیست و اصلاً استانداردهای لازم را ندارد حال می‌بینیم که با انتخاب افرادی که خارج از استانداردها است به سراغ آموزش متقاضیان می‌روند. ما در کشور دو نهاد آموزشی داریم: ۱- نهاد آموزش رسمی ۲- نهاد آموزش غیررسمی. در نهاد آموزش رسمی افراد با آموزش‌هایی که می‌بینند به مدرکی می‌رسند مثل اخذ مدرک دیپلم، لیسانس و ... در کشور ما نهاد آموزش رسمی، وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت علوم هستند. در حوزه آموزش غیررسمی هم در جامعه باید یک متولی باشد که مسئولیت آموزش غیررسمی را بر عهده داشته باشد. غیررسمی یعنی کوتاه‌مدت؛ یعنی منجر به یک مدرک تحصیلی نمی‌شود. به عبارتی فرد با گذراندن آموزش‌ها به یک مهارت دست پیدا می‌کند و در همین راستا یک گواهی را دریافت می‌کند. نکته جالب این است که برخی از این ۵۰ نهاد حتی تخصص‌های لازم را برای آموزش ندارند. درنهایت باید بگویم که این ۵۰ نهاد، رسالت آموزش غیررسمی را در کشور ندارند و ورود آن‌ها به این عرصه برای سازمان ما مشکلاتی را درست کرده است.

به نظر شما چرا این نهادها در وظیفه‌ای که به آن‌ها مرتبط نیست ورود پیدا کردند؟
شاید به خاطر آنکه متولی قوی در کشور وجود نداشته و یا اینکه قوانین و زیرساخت‌های لازم برای این کار نبوده است.

مهم‌ترین برنامه‌های سازمان فنی و حرفه‌ای در سال ۹۵ چیست؟
توجه هرچه بیشتر به آزمون‌های استاندارد، کیفی کردن آموزش‌ها، رویکرد استفاده از مشارکت اصناف و صنعت در توسعه آموزش‌ها و تقویت منابع انسانی سازمان.

عملکرد سازمان را در دولت یازدهم چطور ارزیابی می‌کنید؟
عملکرد به نسبت خوبی بوده و تا حدی به اهداف خود رسیدیم. با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری، رئیس محترم جمهور و وزیر محترم آقای دکتر ربیعی کم‌کم آموزش‌ها را از سمت عرضه محور به تقاضامحور سوق دادیم.

تحریم‌های جهانی بر عملکرد سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای هم سایه افکند؟
صد در صد تأثیر منفی بر روی کار سازمان گذاشت. ما برای آموزش‌های خود نیازمند سخت‌افزارهایی بودیم که متأسفانه بعد از تحریم نتوانستیم به این وسایل دسترسی پیدا کنیم. به‌هرحال پس از پایین آمدن فروش نفت، سازمان ما هم با کمبود بودجه مواجه شد و مجبور شدیم کارها را محدودتر دنبال کنیم. این کمبود بودجه تأثیر بسیار مخربی بر روی بخش خصوصی ما هم گذاشت. امیدوارم در دوران پسابرجام که هم‌اکنون در آن قرار داریم وضع رو به بهبود رود.

هزینه برگزاری کلاس‌های آموزشی توسط سازمان فنی و حرفه‌ای را معقول می‌دانید؟
بیش‌ازحد معقول است. آموزش‌های سازمان فنی و حرفه‌ای در بخش دولتی اساساً رایگان است. ما آموزش‌هایی را می‌دهیم که دولت منابع آن را تأمین می‌کند و اگر قرار باشد مردم در بخش خصوصی این آموزش‌ها را ببینند باید کلی هزینه کنند. در بخش خصوصی هم هزینه مناسب است. به‌هرحال باید بین آموزش تئوری و عملی فرقی باشد. در آموزش عملی کلی از هزینه‌ها مربوط به سخت‌افزار است.

در حال حاضر چه عواملی مانع پیشرفت هرچه بیشتر سازمان شده است؟
کمبود منابع مالی مهم‌ترین مانع پیشرو سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای است. در حال حاضر چیزی در حدود 50 هزار میلیارد تومان اعتبار آموزشی در کشور در نظر گرفته‌شده است. اعتبار سازمان ما یک درصد کل این اعتبار است و این کمبود اعتبار برای سازمان به این مهمی، ریشه در نگاه جامعه نسبت به مهارت‌آموزی دارد. معتقدم مسئولین مربوطه باید اعتبار سازمان را افزایش دهند تا کار با سرعت بیشتری جلو رود. همچنین سازمان‌ها باید توجه داشته باشند وقتی تکنولوژی را وارد می‌کنند بسته آموزشی آن را هم به سازمان فنی و حرفه‌ای ارائه کنند در غیر این صورت تکنولوژی موردنظر کارایی لازم را نخواهد داشت چون تهیه این بسته‌های آموزشی توسط سازمان هزینه بسیاری دارد و فراهم نکردن این بسته‌ها باعث می‌شود مانتوانیم خود را به‌روز کنیم.

برخی معتقدند کلاس‌های آموزشی در ایران از کیفیت لازم برخوردار نمی‌باشند و افراد پس از ساعت‌ها آموزش، کارایی لازم را در بازار کار ندارند، نظر شما دراین‌باره چیست؟
یکی از دلایل این موضوع این است که ما در بعضی از آموزش‌ها به‌روز نیستیم. لازم است دوباره تأکید کنم که تا وقتی بسته‌های آموزشی به‌روز نباشد وضع به همین منوال است. دلیل دیگر آن است که امکانات کارگاهی ما برای مهارت آفرینی بازار کافی نیست. به‌طور مثال اگر کسی بخواهد جوشکار شود باید سه میلیون تومان مواد مصرفی کار در اختیارش باشد حالا وقتی سه میلیون تومان را به سیصد هزار تومان کاهش دادیم دیگر نمی‌شود انتظار تربیت یک جوشکار حرفه‌ای را داشته باشیم.

نقش فراکسیون کار و کارآفرینی را چقدر مؤثر می‌دانید و آیا در این رابطه با مجلس تعاملی هم داشته‌اید؟
این فراکسیون جدیداً راه‌اندازی شده و امیدوارم با کمک دوستان بتوانیم تعامل و ارتباطی خوبی را برقرار کنیم. شکل‌گیری این فراکسیون و تفکر در خانه ملت ستودنی است و ان شاا... نتایج خوبی هم در آینده از خود نشان دهد. در رابطه با تعامل سازمان با این فراکسیون باید بگویم هنوز جلسه مشترکی نداشتیم که تصور می‌کنم به خاطر نوپایی این فراکسیون است و احتمالاً در هفته‌های آتی نشست‌های مشترکی برگزار خواهد شد.

حرف آخر؟
در هرکجای کشور که نام سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای را ببرید فوراً به شما می‌گویند این‌یکی از مهم‌ترین سازمان‌های کشور است درحالی‌که از حرف که بگذریم در عمل چیزی نیست. متأسفانه امروز مربیانی که در حال آموزش مهارت‌ها به متقاضیان هستند از کمترین حقوق و مزایا برخوردارند و کارگاه‌ها امکانات لازم را ندارند و همین دلایل باعث شده ما از مأموریت اصلی خود دور شویم. امید است در آینده نه‌چندان دور شاهد بهبود شرایط سازمان و توانمندسازی هرچه بیشتر افرادی باشیم که در کلاس‌های ما شرکت می‌کنند.

شماره 17 دوهفته نامه آیت ماندگار