با خردجمعى پديده كودك آزارى را به حداقل برسانيم

ماده دوم قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (مصوب 1381) در تعریف گونه‌ای از کودک آزادی می‌گوید: هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد، ممنوع است. اما کودک آزاری دارای انواع مختلف است:

جسمی، فیزیکی یا بدنی. مثل تنبیه بدنی، ‌سوزاندن، شکستن، ‌بریدن.
عاطفی – روانی. مثل توهین،‌ تحقیر، خشونت کلا‌می.
سوء استفاده از کودک. مانند آزار جنسی که ترکیبی از سوء استفاده جسمی و روانی اسـت.
بی توجهی و غفلت. در این مورد نیازهای اساسی کودک نادیده گرفته می‌شود. مثل عدم توجه به خدمات بهداشتی،‌ تغذیه و ‌آموزش.

کودک آزاری دارای دلایل متعددی است که در این یادداشت می توان به مهترین آن‌ها اشاره کرد:

ناآگاهی والدین. در بعضی مواقع والدین یا افراد دیگر که به کودکان آزار می‌رسانند، نمی‌دانند که رفتار آن‌ها، کودک آزاری است. مانند کسانی که کودک را مورد تنبیه بدنی یا تحقیر و توهین قرار می‌دهند.
طلاق. بی‌شک کانون گرم خانواده بهترین مکان برای تربیت کودکان است. کودکانی که در سنین پایین با طلاق والدین خود مواجه می‌شوند تا حد زیادی مشکلات روحی به آن‌ها رو می‌کند و هر لحظه امکان آن می‌رود که در نبود نظارت والدین در دامن زشتی‌های اجتماع گرفتار شوند.
مشکلات اقتصادی. عدم برخورداری مناسب مالی والدین باعث می‌شود تا کودکان از دسترسی به نیازهای اساسی خود مانند آموزش، بهداشت، تغذیه و... محروم شوند. این عامل مهم و اساسی خود به تنهایی می‌تواند بستری را برای آزار کودک فراهم کند.
اعتیاد. وابستگی والدین و یا حتی خود کودک به مواد مخدر و یا الکل یکی از بزرگترین زمینه‌ها و مولفه‌های وقوع کودک آزاری در جامعه محسوب می‌شود.
بیماری‌های روانی. در صورتی که والدین به بیماری‌های روانی مبتلا شوند، با رفتارهایی مانند تندخویی، خشونت، ناسازگاری، بی‌توجهی و... که ناشی از بیماری‌های روانی است، سبب آزار کودکان می‌شوند.
مشکلات کودکان. کودکانی که به طور نسبی مشکلات پایدار و شدیدی دارند، بیش از سایر کودکان مورد آزار قرار می‌گیرند. مانند کودکانی که دچار بیماری‌های جسمی مزمن و طولانی مدت یا مشکلات رفتاری از قبیل پرخاشگری، بی‌قراری، بیش فعالی، اضطراب، شب اداری و... هستند. آن‌ها به دلیل مشکلاتی که برای بزرگسالان ایجاد می‌کنند و نیز به سبب ناآگاهی والدین از این مشکلات، اغلب مورد آزار جسمی و روانی قرار می‌گیرند.

چگونه می توانیم کودک آزاری را کاهش دهیم؟
کودکان را بیشتر و بهتر بشناسیم. شناخت کودکان و نیازهای آنان سبب می‌شود که رفتار بهتری با آن‌ها داشته باشیم. برای این کار می‌توانیم از روش‌های مختلف مانند شرکت در کلاس‌های آموزشی، مشورت کردن با افراد آگاه و… استفاده کنیم.
علت کودک آزاری را بشناسیم. کودک آزاری مانند هر رفتار دیگری علتی دارد. سعی کنیم علت آن را پیدا کنیم و با برطرف کردن آن، کودک آزاری را کاهش دهیم.
آرامش خود را حفظ کنیم. زندگی همیشه با مشکلات همراه است، سعی کنیم خشم خود را کنترل کنیم. باید توجه داشت که حل مشکلات در آرامش و خونسردی رقم می‌خورد.
به هر تقدیر کشور ما هم به مانند دیگر کشورهای دنیا با پدیده کودک آزاری روبرو است. از آنجایی که ایران یک کشور اسلامی است و اسلام، دینی رئوف و اخلاقی است باید تلاش کنیم که با خردجمعی این پدیده غیراخلاقی را در این آب و خاک به حداقل برسانیم. ما باید بتوانیم بر اساس همین قوانین محکم و قوی موجود در قانون اساسی طوری تصمیم‌گیری کنیم که الگویی مناسب برای دیگر کشورهای جهان باشیم. متاسفانه در این سال‌های اخیر در بسیاری از مواقع که صفحات حوادث روزنامه‌ها را ورق می‌زنیم با اخباری ناامیدکننده از کودک آزاری برخورد می‌کنیم. همه ما باید بدانیم که در مقابل تمام مشکلاتی که در کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم مسئولیم و باید در این راه به تمام کسانی که به طور تخصصی در حال فعالیت هستند یاری رسانیم.

شماره 23 دوهفته نامه آیت ماندگار