طاعون خیارکی یا طاعون سیاه

آیت ماندگار- به نقل از هلث‌لاین، متخصصان حوزه سلامت چین، گونه جدیدی از بیماری موسوم به "طاعون خیارکی" (Bubonic plague) را در این کشور کشف کرده‌اند که اخیرا موجب نگرانی بسیاری شده است.

طاعون خیارکی، متداول‌ترین حالت طاعون است که در سال‌های بین ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ میلادی اوج گرفت و شیوع "مرگ سیاه" یا "طاعون سیاه" را در پی داشت. شیوع این بیماری در آن زمان، جان افراد بسیاری را گرفت و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی را نیز به همراه داشت.

در صورت ابتلا به طاعون خیارکی، پس از ۲۴ ساعت، خیارک‌هایی روی بدن فرد مبتلا ظاهر می‌شوند که در اصل غدد لنفاوی متورم شده هستند. خیارک‌ها به تدریج بزرگ می‌شوند و درد بسیاری را به همراه دارند.

این نوع جدید از طاعون خیارکی که به تازگی تایید شده است، در چوپانانی دیده شد که در شهر بایانور چین زندگی می‌کنند. مقامات محلی حوزه سلامت چین در پی تایید این بیماری، به مردم هشدار دادند تا از شکار، خوردن و یا انتقال دادن حیواناتی که احتمال دارد حامل این بیماری باشند، خودداری کنند.

در شرایط کنونی جهانی که با کووید- ۱۹ دست و پنجه نرم می‌کند، تصور شیوع یک بیماری دیگر می‌تواند ترسناک باشد، اما جای نگرانی نیست، زیرا طاعون خیارکی برخلاف کووید- ۱۹، درمان‌های واضحی دارد. به علاوه، طاعون خیارکی در حال حاضر سالانه به ندرت مبتلایانی را به خود اختصاص می‌دهد. این دلایل نشان می‌دهند که دیگر شاهد شیوع طاعون خیارکی در سطح گذشته آن نخواهیم بود.

دکتر "شانثی کاپاگودا" (Shanthi Kappagoda)، از پزشکان متخصص بیماری‌های عفونی "مرکز سلامت استنفورد" (SHC) گفت: ما اکنون برخلاف گذشته می‌دانیم که طاعون خیارکی چگونه منتقل می‌شود. ما می‌دانیم که چگونه از آن پیشگیری کنیم و خود را از حیوانات بیمار یا مرده دور نگه داریم. ما می‌توانیم افراد مبتلا به طاعون خیارکی را با آنتی‌بیوتیک‌های موثر درمان کنیم و با تجویز آنتی‌بیوتیک برای افرادی که در معرض این باکتری قرار دارند، جلوی بیمار شدن آن‌ها را بگیریم.

طاعون خیارکی، یک عفونت جدی در دستگاه لنفاوی است که از باکتری "یرسینیا پستیس" (Y. pestis) ناشی می‌شود. این باکتری، کک‌ها و حیواناتی مانند جوندگان، سنجاب‌ها و خرگوش صحرایی را مبتلا می‌کند و می‌تواند از این حیوانات به انسان‌هایی منتقل شود که توسط آن‌ها گزیده یا زخمی شده‌اند.

طاعون خیارکی می‌تواند با نشانه‌هایی مانند تب، استفراغ، خونریزی، نارسایی اندام‌ها و زخم‌های باز همراه باشد. اگر باکتری به ریه‌ها برسد و آن‌ها را آلوده کند، به بروز ذات‌الریه می‌انجامد.

کاپاگودا افزود: اگر طاعون خیارکی به سرعت درمان نشود، باکتری می‌تواند به واسطه جریان خون در بدن گسترش یابد و موجب "گندخونی" یا "سپتیسمی" (sepsis) شود.

براساس گزارش "سازمان جهانی بهداشت" (WHO)، طاعون خیارکی در صورت درمان نشدن می‌تواند به مرگ ۶۰ درصد از مبتلایان بیانجامد.

در هر حال تا زمانی که حیوان مبتلا را لمس نکرده باشید، امکان ابتلا به طاعون خیارکی، بسیار کم خواهد بود.

ابتلا به طاعون خیارکی، بسیار به ندرت رخ می‌دهد و بیشتر موارد ابتلا به این بیماری معمولا در آفریقا، هند و پرو دیده می‌شوند.

آمریکا معمولا سالانه حدود هفت مورد ابتلا به طاعون خیارکی را گزارش می‌دهد که بیشتر در ایالاتی مانند آریزونا، کالیفرنیا، کلرادو، نیومکزیکو و تگزاس هستند.

کاپاگودا ادامه داد: انتقال این بیماری میان جوندگان، تنها در نواحی خاصی از آمریکا گزارش می‌شود که عموما کم‌جمعیت هستند؛ در نتیجه احتمال تماس انسان‌ها با حیوانات آلوده و ابتلای آن‌ها به طاعون خیارکی، بسیار کم است.

دلیل دیگر نادر بودن موارد ابتلا به طاعون خیارکی، این است که باکتری عامل آن معمولا نمی‌تواند در معرض نور خورشید زنده بماند.

دکتر "رابرت گلاتر" (Robert Glatter)، از پزشکان "بیمارستان لنوکس هیل" (Lenox Hill Hospital) آمریکا گفت: باکتری یرسینیا پستیس، به سادگی با تابش نور آفتاب از بین می‌رود. اگر این باکتری در هوا منتشر شود، با توجه به شرایط محیطی می‌تواند تا یک ساعت زنده بماند.

وی افزود: علاوه بر همه این موارد، این بیماری نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. اگرچه با سرفه فرد بیمار و پخش قطرات آب دهان او، انتقال فرد به فرد نیز رخ می‌دهد، اما این مورد به ندرت پیش می‌آید. انتقال فرد به فرد تنها هنگامی ممکن است که تماس با فرد مبتلا، بسیار نزدیک و مستقیم باشد.

طاعون خیارکی برخلاف همه‌گیری آن در گذشته، اکنون قابل درمان است. این بیماری در حال حاضر، با کمک آنتی‌بیوتیک‌ها و با موفقیت درمان می‌شود و این راهبرد درمانی می‌تواند میزان مرگ و میر را کاهش دهد.

اگر آنتی‌بیوتیک‌ها طی ۲۴ ساعت پس از دیدن نشانه‌های ابتدایی به بیمار داده شوند، بهترین عملکرد خود را خواهند داشت. در موارد شدیدتر طاعون خیارکی، بیمار به اکسیژن، تزریق وریدی و پشتیبانی تنفسی نیاز خواهد داشت.

کاپاگودا گفت: این موضوع بسیار مهم است که طاعون خیارکی، در مراحل ابتدایی درمان شود، زیرا تاخیر در درمان می‌تواند خطر مرگ بیمار را افزایش دهد.

افرادی که به طاعون خیارکی مبتلا نشده‌اند، اما با حیوانات یا افراد مبتلا در تماس هستند نیز آنتی‌بیوتیک‌هایی را دریافت می‌کنند تا از ابتلای آن‌ها پیشگیری شود.

با توجه به این مطالب می‌توانیم مطمئن باشیم که طاعون خیارکی حداقل به زودی باز نخواهد گشت و حتی اگر بازگردد، دانش و منابع مورد نیاز برای کنترل آن وجود دارد.

منبع: ایسنا