انتخاب ترامپ و آینده روابط ایران و آمریکا

در رابطه با بحث ریاست جمهوری آمریکا همان‌طور که ترامپ نیز گفته است بارها متذکر شده‌ام که این کشور به‌صورت فردی اداره نمی‌شود بلکه یک سیستم آن را هدایت می‌کند. از نظر من استراتژی آمریکا در رابطه با ایران چه باوجود دموکرات‌ها و چه باوجود جمهوری‌خواهان، استراتژی سالمی خواهد بود. بحثی که در اینجا بایستی موردتوجه قرار گیرد توانایی‌های فردی شخص رئیس‌جمهور (آمریکا) است. خانم کلینتون با توجه به تجاربی که درزمینهٔ دیپلماسی داشت و وزیر خارجه بود و همچنین همسرش مدتی در سمت ریاست جمهوری آمریکا بود، مهارت‌های دیپلماتیک بیشتری نسبت به ترامپ دارد و همچنین در رابطه با متحد کردن کشورهای اروپایی علیه ایران در خصوص مسئله تحریم، دارای تجربه بیشتری است که از دیدگاه ما ترامپ این مهارت را ندارد و در حوزه دیپلماسی نسبت به کلینتون مهارت کمتری دارد و به نظر می‌رسد از بُعد دیپلماسی نتواند به ایران فشار بیاورد و درواقع قادر نیست کشورهای دیگر را علیه ایران متحد کند. دونالد ترامپ که با مواضع تند و جنجالی شناخته می‌شود یکی از مخالفان اصلی برجام است و البته نباید این موضوع را از خاطر ببریم که برخی از موضع‌گیری‌های او صرفاً در شرایط تبلیغاتی و قبل از انتخابات صورت گرفت. ترامپ بارها گفته است که اولویت نخست کاری‌اش پس از پیروزی در انتخابات، لغو توافق هسته‌ای ایران و پاره کردن برجام خواهد بود. وی مدعی است که این توافق یک فاجعه برای آمریکا و اسراییل است. این اظهارات در حالی است که مقامات دولت باراک اوباما، در یک سال گذشته با حمایت از برجام و برای جلب نظر مخالفان داخلی تأکید کرده‌اند که با توافق هسته‌ای، تهدیدات ادعایی که به ایران نسبت می‌دهند، از بین رفته است. در رابطه با مسئله برجام باید گفت که چون این توافق در زمان حزب دموکرات و با حضور پنج عضو دائمی شورای امنیت به‌اضافه آلمان که نماینده منافع جامعه بین‌المللی بودند صورت گرفته و به تأیید شورای امنیت هم رسیده است، بنابراین نگرانی خاصی در مورد لغو آن وجود ندارد. همان‌طور که آقای اوباما در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام کرد که؛ «من زندان گوانتانامو را خواهم بست» بااین‌وجود تا امروز که هشت سال از دوران ریاست جمهوری ایشان می‌گذرد هنوز اقدامی در این مورد انجام‌نشده است. درمجموع برخی از مسائل بعد از پایان انتخابات جلوه دیگری به خود می‌گیرند. با توجه به سخنرانی‌های آقای ترامپ بعد از انتخابات ریاست جمهوری این مورد کاملاً مشهود است و مواضع آقای ترامپ نسبت به قبل از انتخابات بسیار نرم‌تر شده است. البته این احتمال نیز می‌رود که در رابطه با برجام سخت‌گیری نشان دهد و این مورد را خاطرنشان می‌کنم که این موضوع به‌شدت مرتبط با واکنش متناسب جمهوری اسلامی ایران و مردان دیپلماسی ما نیز هست که امیدواریم در این زمینه موفق باشند. قبل از انتخابات مشاهده کردیم که هیئت حاکمه فعلی که از حزب دموکرات هستند مخالفت آشکاری با برجام نداشتند ولی آن قسمت از مراحل برجام خصوصاً در حوزه بانکداری و معاملات بین‌المللی که به نفع ما بود را حذف کردند. در مورد مواضع جنگ طلبانه نیز خیلی مواقع دیده‌شده که جنگ‌ها در زمان دموکرات‌ها صورت گرفته است، به‌عنوان نمونه حمله نظامی آمریکا به طبس در زمان کارتر اتفاق افتاد. حتی حملاتی که آمریکا به افغانستان داشته و دخالت‌هایی که در مورد مسائل این کشور انجام داده، در دوران ریاست جمهوری آقای اوباما بوده است و وقتی‌که اتفاقات تاریخی را مرور می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که بایستی در برابر آمریکا استراتژی ثابتی را پیش گرفت. با توجه به گفته‌های مقام معظم رهبری بایستی نگاه و اتکا به درون داشته و قوی باشیم، فرقی نمی‌کند کدام جناح در آمریکا بر سرکار بیاید، ما مشکلی نخواهیم داشت. نباید در مقابل آمریکایی‌ها ضعف نشان دهیم زیرا آن‌ها از ضعف ما استفاده خواهند کرد و بر ما فشار خواهند آورد؛ بنابراین استراتژی ما در مقابل آن‌ها بایستی اقتصاد مقاومتی باشد. فرهنگ زندگی اسلامی و فرهنگ کار و تولید و قناعت ما در تمام زمینه‌ها مؤثر است. در بحث مصرف انرژی باید قناعت کنیم و توقعاتمان منطبق با سطح داشته‌ها و نیازهایمان باشد. این موارد تأثیر مثبتی بر قدرت گرفتن ما دارد. آمریکا با ما مشکل ماهیتی دارد و مشکلات ایران و آمریکا تنها مسائل سیاسی صرف نیست و به خاطر مسائل ماهیتی است که آمریکا درمجموع با ایران مشکل دارد و از همه ظرفیت‌هایش در هر زمان که بتواند برعلیه ایران استفاده خواهد کرد. بایستی درصحنه سیاسی واقع‌گرا و عمل‌گرا باشیم و در مورد مواضع ترامپ در رابطه با ایران منتظر انتخاب‌های ترامپ باشیم. انتخاب ترامپ در خصوص تیم وزارتی و تیم مشاورین اهمیت زیادی دارد و بهترین عملکرد ما در این رابطه صبوری است. درواقع واکنش‌ها و استراتژی دونالد ترامپ شبیه یک معما است. ترامپ فردی است که اصلاً در سیاست حضور نداشته و بیشتر تاجر بوده است و اکنون برای آگاهان آمریکا و دنیا جای شگفتی است که وی چگونه توانسته است نامزدی حزب جمهوری‌خواه را به دست آورد.

شماره 25 دوهفته نامه آیت ماندگار