انتخابات؛ وفاق ملی و مشارکت سیاسی

مهمانی در یکی از شب های نوروز 1396 خورشیدی، همان طور که پیش بینی می شد سرد و کِسِل کننده بود. هیچ حرف جدید یا فکر نو و ایده تازه ای در میان نبود. همه ی گفت وگوی حاضران چه در اتاق پذیرایی و چه هنگام صرف غذا به هیچ وجه جالب نبود. در مورد آب و هوا و خرید عید و نمایشگاه های بهاره و قیمت کالا و پوشاک و افزایش بهای بلیت اتوبوس و مترو و تاکسی پس از نوروز بود. در چنین فضایی برایم سخت بود که سر ِ صحبت را در مورد موضوع مهم انتخابات، وفاق ملی و مشارکت سیاسی باز کنم. ابتدا می خواستم بلند شوم و زود بروم اما از فرصت استفاده و فضا را عوض کردم و با لحنی مطمئن اما مراقب شروع کردم به حرف زدن و سوال کردن در مورد موضوع یاد شده.
پرسیدم که پایان سال گذشته چه شخصیتی در پیامی روشن ضرورت وفاق و آشتی ملی را برای جامعه و حکومت ایران مطرح و گوشزد کرده است؟ یک مهمان آگاه که اهل مطالعه است پاسخ داد: رییس دولت اصلاحات؛ آدم محترمی که چه زمان ِ داشتنِ مسوولیت اجرایی و چه اکنون، در انجام دادن وظایف خود، اخلاق و نزاکت را رعایت کرده و می کند.
«او چنان قوه ی فهم و تشخیصی دارد که زمانی که جوان بود طرف مشورت امام خمینی قرار می گرفت و ایشان وی را فرزند فاضل خویش می خواند. او خیلی وقت ها و در خیلی موارد به مصلحت جامعه و حاکمیت وارد عمل شده، با تندروی مقابله کرده و مردم و حاکمان را به مشارکت ملی در تعیین سرنوشت و به وفاق ملی فراخوانده است».
مهمان افزود: رییس دولت اصلاحات بسیار گشاده دل و گشاده رو است. خوش خُلق و خوش قلب است. اما مخالفان او همیشه بی صبر و بی قرار و ناآرام بوده و هستند، تنگ حوصله، تلخ و تند و تیزند، نامتعادلند، هر چه بگویید هستند اما عاقل و دوراندیش نیستند. رفتار مخالفان وی و روحانی و بی اعتنایی شان به خواست و مطالبات عمومی، ناشی از میل به برتری و برتری جویی است.
گفتم: همه دوست دارند برتر و بالاتر از دیگران به نظر برسند. گفت: درست است. این میل در بیشتر مردان دیده می شود و جای تعجب ندارد اما اگر «میل به برتری» با نوعی پر رویی و بی نزاکتی و بی فرهنگی همراه شود مردم به ویژه خردمندان از آن خوششان نمی آید.
گفتم: من هم قبول دارم که رییس دولت اصلاحات در اصل، طبع و طبیعت آرامی دارد و زود عصبانی و برانگیخته نمی شود و هیچ وقت هم دوست ندارد مخاطب و حتی منتقد خود را برنجاند و می خواهد که دولت و ملت در وفاق و آرامش باشند اما ابهام و پرسشم این است که چه چیزی باعث می شود آدم در برابر طرح وفاق ملی و دلیل و منطق طرفداران این طرح، مقاومت کند؟
با دست چپش پیشانی اش را لمس کرد و پس از لحظه ای فکر و تامل، پاسخ داد: دلیل آن، ناآگاهی از واقعیت جامعه ی ایران، داشتن باورهای ایدئولوژیک، تعلق داشتن به جریان سنتی و اخباریگری است. رهبران و پیروان این جریان با عقلانیت میانه ی خوبی ندارند. اغلب آنان مطابق نظام آموزشی و تعلیماتی قدیم با جامعه و جهان پیرامون خویش مواجه می شوند و با تفکر سنتی به امور فرهنگی و سیاسی می نگرند.
او ادامه داد که رهبران و هواداران جریان سنتی و اخباریگری، مسایل جدید در حوزه دیانت و سیاست و هنر را در چارچوب تنگ ِ نظر و عمل فردی خویش تاویل و تفسیر می کنند و از پذیرش رخدادهای تازه طفره می روند و به نقش مهم زمان و مکان بی توجه اند. در نظر ایشان، جامعه هویتی مستقل ندارد و حقوق انسان، کم اهمیت است.
او به جمع حاضر در مهمانی گفت: با توجه به ساختار و بافت جامعه ی متکثر ایران و رخدادهای کشورهای پیرامون، اجرای طرح وفاق ملی، به صلاح و مصلحت است تا تقابل ها به مشارکت و وفاق حداکثری تبدیل شود و فضای انتخابات ریاست جمهوری و شوراها بهترین موقعیت است تا برای تحقق وفاق ملی و همبستگی درونی همه ی نیروها در مسیر منافع ملی و دفع و رفع تهدیدها و توطئه ها اقدام کرد.
پرسیدم: مقدمه ی وفاق ملی چیست؟ پاسخ داد: مشارکت گسترده در انتخابات پایان اردیبهشت 1396.
گفتم: چه کسانی باید مشارکت کنند؟ گفت: همه ی شهروندان ایرانی به ویژه طبقه متوسط؛ طبقه ای که با نقد و انتقاد از خود و حکومتش و بیان شفاف و اقعیت ها و انتقال آن به ملت، جامعه را به توسعه و پیشرفت می رساند و در این طبقه ی مهم، روزنامه نگاران و دانشجویان، استادان دانشگاه و آموزگاران، جنبش زنان و کارگران هستند که نقش آفرینی مثبت تری دارند.
پرسیدم: نتیجه یا پیامد مثبت مشارکت سیاسی و اجتماعی در انتخابات پیش رو چیست؟ پاسخ داد: جلوگیری از «تمامیت خواهی» یا کم رنگ کردن و کم اثر کردن این آفت در جامعه و حکومت. زیرا بیشتر آتش ها در یک جامعه و حکومت از گور تمامیت خواهی بر می خیزد و سایه ی شرافت، عزت و پیشرفت هرگز بر سرزمین و قلمرویی نمی افتد که در آن سرزمین همواره تمامیت خواهان حکمرانی کنند و تا زمانی که اینچنین باشد هیچ کس بوی بهبود اوضاع از چنین جامعه و قلمرویی نخواهد شنید.
او افزود: تمامیت خواهان که خودشان برای جامعه و سرزمین ایران "مساله" هستند می خواهند "حلال مسایل" باشند، نه تنها نمی شوند که حیات جامعه و حکومت را تهدید خواهند کرد. چاره ی رفع و دفع این تهدید و گرفتار نشدن کشور به آفت تمامیت خواهی، مشارکت گسترده ی سیاسی و گزینش افراد و نیروهای معتدل، خِردورز، واقع بین و تعاملگرا در انتخابات شوراها و ریاست جمهوری است.