مطبوعات پس از کودتای ۲۸ مرداد

یکی از پیامدهای منفی کودتای ارتجاعی بیست و هشتم مرداد ۱۳۳۲ خورشیدی، این بود که یک‌بار دیگر به دوران وفور و رونق مطبوعات در ایران پایان داد. سرلشگر زاهدی مثل محمدعلی شاه و رضاخان، فرمان به تعطیل مطبوعات و حبس و اعدام مخالفان داد. دوره تازه‌ای از اختناق و سرکوب آغاز شد که ۲۵ سال به طول انجامید. شرایط تازه، قول و قرارهای گسترده با آمریکا و انگلیس، پدید آمدن گروه زمین‌داران و سرمایه‌داران تازه، هزینه گزاف دربار، بذل و بخشش‌ها و اسراف‌های بی‌شمار از محل سرمایه‌های ملی و همگانی، مجالی به فعالیت‌های قانونی مطبوعات نمی‌داد. قانون تازه‌ای برای مطبوعات لازم بود تا مانعی برای برنامه‌های در دست اجرا پیش نیاید.
مجلس هجدهم قوانین تصویب‌شده از طرف دکتر «محمد مصدق» را ملغی کرد. سپس برخلاف رویه‌های قانونی و تصریح‌های قانون اساسی مشروطه، گروهی از ۲ مجلس سنا و شورای ملی سومین قانون مطبوعات را پیشنهاد کردند که روز دهم مرداد ۱۳۳۴ به تصویب جلسه مشترک ۲ مجلس رسید. در این دوره، مطبوعات در حیطه نظارت و کنترل شدید قرار داشتند و روزنامه‌ها آهنگ دولتی‌تر شدن را دنبال می‌کردند. وزارت اطلاعات و ساواک ۲ نهادی بودند که مدام بر کار مطبوعات نظارت می‌کردند. گفته‌شده که حتی عنوان‌ها (تیترها) و مطالب روزنامه‌ها، مستقیم یا از طریق تلفن توسط آن‌ها بررسی و کنترل می‌شد. ارعاب و اعمال فشار بر مطبوعات ۲ هدف را دنبال می‌کرد:
مطبوعات باید از هرگونه بازتاب آزادانهٔ اندیشه و حرکت مستقل مردم که با دیدگاه مسلط و انعطاف‌ناپذیر رژیم همخوانی نداشت، پاک می‌شدند تا فکر مقابله با رژیم فرصتی برای بروز و رشد نیابد.
مطبوعات باید هرچه بیشتر در خدمت اشاعهٔ افکار و نظرهایی باشند که رژیم با توجه به منافع خود خواهان آن‌ها بود.

از ویژگی‌های مطبوعات ایران پس از کودتای ۲۸ مرداد عبارت است از:
احاله تخلفات روزنامه‌نگاران به ساواک؛ به همین دلیل، روزنامه‌نگاران می‌کوشیدند انتقادهای خود را به‌صورت غیرمستقیم و تلویحی در گزارش‌ها و مقالات و اخبار به چاپ برسانند.
در بسیاری از اوقات، نحوه چینش کلمات یک تیتر دارای بار معنایی خاص بود.
محتوای نشریات این دوره را تملق و چالوسی بی‌حدوحصر از رژیم و دستگاه سلطنت و دولتمردان تشکیل می‌داد.
مطبوعات این دوره ازنظر تعدد و تکثر نسبت به دهه ۲۰ رشد چندانی نداشتند. تعدد مطبوعات را فقط در مورد نشریات عامه‌پسند و عوام‌گرا با محتوای مبتذل می‌توان گزارش کرد.
شرح زندگانی هنرپیشگان و خوانندگان ایرانی و خارجی، بی‌دردسرترین موضوع برای روزنامه‌نگاران و مأموران ساواک بود. به نظر می‌رسد شاه و رژیم پهلوی از نشریات غیرسیاسی، انتظار غیرسیاسی کردن جامعه و از نشریات مبتذل، انتظار دور کردن جوانان از مذهب را داشتند.

شماره 7 دوهفته نامه آیت ماندگار