چرا برخی پزشکان کارتخوان ندارند؟

جهانگیر مصلی: همهٔ ما حتماً حداقل یک بار این تجربه را داشته‌ایم که به پزشکی مراجعه کرده و خواسته‌ایم پول ویزیت را بدهیم اما کارتخوانی در مطب نبوده و به دلیل نداشتن پول نقد، مجبور شده‌ایم به بیرون از مطب رفته و از عابر بانک پول بگیریم.

این موضوع برای بسیاری از شهروندان جای سؤال دارد که وقتی شمار قابل توجهی از دستفروشان، کارتخوان دارند چرا پزشکان با این همه علم و دانش در مطب از این وسیله استفاده نمی‌کنند.

ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز گذشته -دوشنبه- در نشست خبری هفتگی خود درباره نبود کارتخوان در برخی مطب‌ها اظهارداشت: به عنوان یک پزشک خجالت می‌کشم وقتی امکان تهیه کارتخوان بسیار ساده است اما در برخی مطب‌ها این امکان فراهم نشده است.

وی افزود: درخواست اخلاقی و توصیه‌ای ما این است که پزشکان در مطب‌های خود کارتخوان داشته باشند، زیرا مورد تقاضای مردم است. گلایه ما این است که حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد پزشکان رفتارهایی می‌کنند که باعث واکنش‌های اجتماعی و سیاسی و همچنین واکنش‌هایی از سوی قانون‌گذاران می‌شود که شرایط را برای خود این پزشکان و دیگران سخت‌تر می‌کند. خوشحال می‌شویم اگر کسی الزام قانونی این موضوع را به وزارت بهداشت اعلام کند.

هر چند این مقام مسوول در وزارت بهداشت، وضعیت مالیات پزشکان را مشابه مشاغل و صنوف دیگر بیان و آن را براساس دفاتر قانونی یا بر اساس توافق‌نامه‌های مالیاتی سازمان امور مالیاتی و سازمان نظام پزشکی عنوان می‌کند، اما به نظر می‌رسد این اظهارات دکتر حریرچی مبنی بر مالیات پزشکان برای کاربران فضای مجازی کافی نباشد؛ چرا که برخی افراد در شبکه‌های اجتماعی با راه اندازی هشتک #پزشک_فراری_از_کارتخوان، فراخوانی برای بیان انتقادات مردم به برخی مطب‌ها داشته‌اند.

کاربران متعددی با اشتراک گذاشتن تجاربشان، از پزشکانی که کارتخوان ندارند، گلایه می‌کنند. در این کمپین که به تازگی راه اندازی شده حتی نام پزشکان، کلینیک‌ها و بیمارستان‌های فاقد کارتخوان نیز اعلام شده است.

بیشترین محتوای این هشتگ اشاره به فرار مالیاتی برخی از پزشکان دارد. اکثراً نبود کارتخوان در برخی از مطب‌ها را دلیلی می‌دانند که شماری از آن‌ها نمی‌خواهند درآمدهایشان ثبت شود تا مالیات نپردازند.

پیرامون این بحث به مواردی دیگر نیز اشاره می‌شود که این مساله بخاطر این است که اغلب پزشکان نرخ ویزیت را بالاتر از مبلغ مصوب شده می‌گیرند و نمی‌خواهند مدرکی از این بابت در درآمدهایشان درج شود. 

کاربری با نام مستعار حاج سروش این گونه نظر می‌دهد: «یه کارگری که حقوقش زیر ۲ تومنه، همون اول مالیاتش از حقوش کسر میشه. ولی برخی از پزشکان که درآمد هر روزشون ۲ تومنه میخوان مالیات ندن. این شرم آور نیست؟»

در این گزارش به شماری دیگر از کاربران پرداخته‌ایم که در ذیل، به کامنت های آنان اشاره شده است.

محمود: «آقای دولت! از من کارمند که ماهی 2 میلیون و پانصد حقوق می‌گیرم، اول مالیات برمیداری بعد حقوقم رو به حساب می‌ریزی، اما پزشکی که روزانه 5 میلیون حق ویزیت میگیره، مالیات نمی‌ده، چرااا؟»

آبی‌تر از دریاها: «البته پزشک فراری از کارتخوان یه دلیلش مالیات ندادنه، دلیل بعدیش آینه که مدرکی بابت اینکه دو برابر مبلغ مصوب ویزیت میگیرن دست کسی ندن.»

در تعدادی از بازخوردهای رسانه اجتماعی، به این واقعیت اشاره شده است که درآمد پزشکان در ایران به واسطه نظارت پایین بر درآمدهای آنان و سیستم‌های ناکارآمد مالیاتی، بسیار بالاست در حالی که در کشورهای دیگر پزشکان به واسطه مالیاتی سنگینی که به دولت می‌پردازند، جزو قشر پولدار و مرفه تلقی نمی‌شوند.

محسن ثانی: «می دانید چرا نرخ مهاجرت پزشک‌ها توی ایران کمه؟ چون درآمدشون تو ایران خیلی بیشتر از جاهای دیگه است، با این حال از مالیات هم فرار می کنن»

رضایی: «دوست پزشکی هم داشتم که بعد از دو سال مهاجرت به یکی از کشورهای اسکاندیناوی به ایران برگشت، علت را که جویا شدم با کلی تعریف از کشور مقصد و جامعه اشون گفت اونجا چهل درصد درآمد برای مالیات میره، احتمالاً درمانگاه هاشون پول نقد از بیمار نمی‌گرفتن»

برخی نیز برای نقد این فرار مالیاتی، به پزشکانی پرداخته‌اند که گرچه کارتخوان دارند ولی کارتخوان شان به نام سایر بنگاه‌های تجاری و یا دیگر افراد است تا مبادا درآمد پزشک در حساب‌های بانکی قابل پیگیری باشد. از طرف دیگر کاربرانی به این اشاره داشتند که بسیاری از مشاغل حتی مشاغل کاذبی چون دست فروشی، کارتخوان های سیار استفاده می‌کنند ولی پزشکان با توجه به مبالغ بالای ویزیت، افراد را به پرداخت نقدی اجبار می‌کنند.

امین گل: «تا حالا شده توی مطلب کارت بکشین و رسید بوتیک رضا از دستگاه بیاد بیرون؟»

مینا: «دست فروش مترو برای جنس 5 هزار تومنی کارتخوان داره، دکتر مملکت برای ویزیت 70 هزار تومنی میگه پول نقد بدین.»

گاهی انتقادات از فرار مالیاتی پزشکان فراتر می‌رود و برخوردهای غیر اخلاقی برخی از پزشکان برجسته می‌شود که هر کدام از این موارد را می‌توان با هشتگ های دیگر به مباحث داغ این روزها اضافه کرد. یکی از موارد پرتکرار در این خصوص، اشاره به ویزیت‌های همزمان در اتاق مطب است. بحثی که پزشکان به حریم خصوصی مراجعه کنندگان و بیماران احترام نمی‌گذارند. 

مستر یونس: «با مالیات و پول همین مردم درس خوندی دکتر شدی حالا ۸ نفر رو با هم ویزیت می‌کنی؟ حیف لباس سفیدی که می‌پوشی»

برخی از کاربران سطح انتقادات را به نهاد بالادستی جامعه پزشکان یعنی وزارت بهداشت و قوانین موجود نظارتی آنان نشانه رفته‌اند. 

مصطفی: «یعنی وزارت بهداشت هیچ نظارتی به پزشکان نداره؟! هرکی هرکی شده... اکثر پزشکای معروف به بهانه‌های مختلف کارتخوان ندارن و باید پول نقد بدی»

هرمس: «وقتی وزرای بهداشت و کمیسیون بهداشت مجلس همگی پزشک باشند کنترل و نظارت اخلاقی، فنی و اقتصادی بر پزشکان به دلیل تعارض منفعت به حداقل خواهد رسید. تولیت ستاد وزارت بهداشت باید به دست سیاستگذاران سلامت باشد تا با کنترل پزشک فراری از کارتخوان تعهدات اقتصادی و اجتماعی‌اش را یادآوری کنند.»

عطاالله حافظی: «باید سازو کاری قانونی ایجاد شود تا پزشک فراری از کارتخوان به جهت شفافیت مالیاتی و جلوگیری از فساد، ملزم به استفاده از کارتخوان شود. پزشکی که اصرار بر عدم استفاده از کارتخوان دارد یا آلوده به مقوله زیرمیزی است یا بدنبال فرار مالیاتی.»

لابی گری سیاسی و اقتصادی برخی از پزشکان برای افزایش منفعتشان با داروخانه دارها، تلاش برای عدم تغییر قوانین به نفع خودشان، حمایت‌ها و پشتیبانی سازمان‌های مالیاتی از پزشکان نیز از دیگر مباحث داغ این روزها در شبکه‌های اجتماعی است.

سعید الحسینی: با احترام به پزشکان حرفه‌ای اکثر پزشکان ایرانی نه تنها زمان کافی برای بیمار نمی‌گذارند که اخلاق پزشکی هم ندارند و با لابی سیاسی ویزیت خود را گران می‌کنند و با حمایت نظام پزشکی امکان حساب کشی را از بیمار می‌گیرند.

علی نوایی: «مورد دیگه فساد که شاید از پزشک فراری از کارتخوان خطرناک‌تر باشد، تجویز دارو براساس میزان منفعت پزشک از اون داروی خاص هست.»

با این تفاسیر می‌توان چنین اذعان داشت که عده‌ای با روحیه کاسب کارانه خود می‌خواهند پول بیشتری به جیب بزنند و هر قانون و عدالتی را زیرپا بگذارند. هیچ فرقی ندارد که آنان پزشک باشند یا رانندگان خطی، اما می‌توان امید داشت که چنین هشتگ هایی در شبکه‌های اجتماعی بتواند صدای بخش اعظمی از مردم دردمند را به گوش مسئولان برساند و مردم با همین امکانات موجود برای تحقق عدالت تلاش کنند. 

پاسخگویی مسئولان و یا حتی تغییر رویه‌های کوچک، مردم را بیش از پیش از تغییر شرایط کنونی و بهبود اوضاع امیدوار می‌کند.