رمان‌های پرفروش سال ۱۴۰۳ در ایران

آیت ماندگار- هدی کاشانیان: هرچند سرانه مطالعه در ایران به نسبت بسیاری از کشور‌های مترقی، با اختلاف معناداری پایین‌تر است، اما همچنان در جمعیت بیش از ۸۵ میلیونی مردم ایران، افرادی هستند که خواندن کتاب را یک ضرورت می‌دانند. از این‌رو در این مطلب سعی کردیم شما را با کتاب‌های پرفروش در ایران در سالی که گذشت، آشنا کنیم.

۱. کتاب سقوط

سقوط اثر آلبر کامو، رمانی فلسفی و هستی‌گرایانه است که در سال ۱۹۵۶ منتشر شد. این کتاب، داستان زندگی ژان باتیست کلامنس را روایت می‌کند، وکیلی که در گذشته به واسطه شغل خود، در معرض راز‌های تاریک انسان‌ها قرار گرفته و اکنون در انزوا و تبعیدی خودخواسته به سر می‌برد.

کلامنس که در ظاهر مردی متدین و خیرخواه به نظر می‌رسد، در خلوت خود به نقد بی‌رحمانه خویشتن می‌پردازد. او به تناقضات وجودی خود اذعان می‌کند و با اعتراف به گناهان و خطاهایش، نقابی که از خود به‌عنوان انسانی وارسته ساخته بود را فرو می‌ریزد.

در سقوط، شاهد مضامین فلسفی عمیقی نظیر پوچی، عدالت و تناقض هستیم. او جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که در آن، انسان‌ها در پوچی و بی‌معنی بودن غرق شده‌اند و به دنبال راهی برای فرار از این وضعیت هستند. سقوط به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین آثار ادبیات معاصر، مورد تحسین منتقدان و خوانندگان بسیاری قرار گرفته است. این کتاب به زبان‌های مختلف ترجمه شده و جوایز ادبی متعددی را کسب کرده است.

۲. کتاب هزار خورشید تابان

اگر تجربه خواندن کتاب‌های خالد حسینی را داشته باشید، یقیناً می‌دانید که با یک ماجرای رمانتیک و فانتزی روبه‌رو نیستید! رمان هزار خورشید تابان، داستان دو زن را با نام‌های مریم و لیلا روایت می‌کند و سختی‌هایی را که به زن‌ها، به‌سبب زن بودن‌شان تحمیل می‌شود، به شما نشان می‌دهد. این کتاب تجربه‌های تلخی از جنگ، خشونت و فقر را از زندگی زنان افغانستان به‌نمایش می‌گذارد و خواندن آن، وسعت دیدتان را به دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، گسترش می‌دهد.

۳. کتاب عقاید یک دلقک

اگر از آن دسته افرادی هستید که به خواندن رمان‌های نوشته‌شده از زمان هیتلر علاقه دارید، عقاید یک دلقک مناسب شماست. تک‌گویی‌های بلند این کتاب، یکی از پرآوازه‌ترین رمان‌های دنیاست و با گذشت سال‌ها از زمان انتشارش هم‌چنان حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

این رمان عامه‌پسند، جامعه آلمان را تحت تاثیر پیشوای دیکتاتور خود یعنی هیتلر قرار می‌دهد و سال‌های پس از جنگ جهانی دوم را به تصویر می‌کشد و سرگذشت دلقکی غم‌انگیز و گرفتار میان انسان‌های ریاکار را روایت می‌کند... هانریش بل با نگارش کتاب عقاید یک دلقک موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۷۲ شد. این رمان بسیار روان نوشته شده و با وجود اینکه سال‌های طولانی از انتشارش می‌گذرد، همچنان کشش و جذابیت‌های خاص خود را دارد و در تعطیلات نوروز ۱۴۰۳ توسط افراد زیادی خریداری و خوانده شده است.

۴. کتاب چشم‌هایش

بزرگ علوی نویسنده کتاب چشم‌هایش است. او در این رمان، داستان یک زوج عاشق را تعریف می‌کند که درگیر مشکلات سیاسی هستند. چشم‌هایش، روایت عشقی نافرجام است که در قالب یک تابلوی نقاشی، شروع به صحبت می‌کند. این داستان کوتاه، یکی از پرخواننده‌ترین رمانی‌هایی بود که در نوروز ۱۴۰۳ فروش زیادی را به خود اختصاص داد.

کتاب چشم‌هایش یکی از اثرگذارترین داستان‌های دهه سی است که نسبت به سایر آثار این نویسنده در آن به سیاست کمتر پرداخته شده است. برخی براین باور هستند شخصیت این استاد با الهام از شخصیت افرادی همچون «کمال‌الملک» و «تقی ارانی» آفریده شده است. این اثر به زبان عربی و کردی هم ترجمه شده است و انتشارات متعددی در ایران آن را به چاپ رسانده‌اند.

۵. کتاب کلیدر

کتاب کلیدر، اثر محمود دولت‌آبادی، یکی از بلندترین و تأثیرگذارترین رمان‌های فارسی است که داستان رنج، مبارزه و عشق در بستر تاریخ معاصر ایران را روایت می‌کند. کلیدر بلندترین رمان ایرانی و دومین رمان بلند جهان است. این کتاب تنها یک رمان نیست، بلکه یک حماسه انسانی از مقاومت و پایداری در برابر سختی‌ها است.

این کتاب در ۱۰ جلد در طول سال‌ها نگارش شده و آن را به یکی از طولانی‌ترین رمان‌های فارسی تبدیل کرده است. این اثر به زندگی مردم خراسان، مبارزات آن‌ها در برابر ظلم، سنت‌ها و فرهنگ بومی ایران می‌پردازد و از نظر تاریخی و اجتماعی اهمیت ویژه‌ای دارد.

دولت‌آبادی با دقتی بی‌نظیر، سرگذشت شخصیت‌های داستان را در دل تاریخ روایت می‌کند و از دل آن، حقیقتی عمیق درباره زندگی و مبارزه برای آزادی را آشکار می‌سازد.

۶. کتاب سمفونی مردگان

کتاب سمفونی مردگان نوشته عباس معروفی است که در دهه ۶۰ منتشر شد و در ایران با استقبال بسیار خوبی مواجه شد. سمفونی مردگان رمانی است که تقریباً می‌توان گفت هر که آن را خوانده، ستوده است. رمانی که حکایت از شوربختی، تنهایی، طرد شدن و جنون آدم‌هایی است که سمفونی مرگ را می‌نوازند.

سمفونی مردگان روایتی متفاوت از داستان یک خانواده است. خانواده اورخانی و چهار فرزند آن یعنی یوسف، آیدین، آیدا و اورهان مرکز اصلی داستان هستند. این خانواده نسبتاً مرفه در بازار اردبیل آجیل‌فروشی دارند، اما تفاوت فرزندان این خانواده با ارزش‌های خانواده در نهایت پایانی متفاوت برای هر کدام از آن‌ها خلق می‌کند.

۷. کتاب دزیره

دزیره آخرین اثر آن‌ماری سلینکوسال اولین بار در سال ۱۹۵۲ منتشر شد. این کتاب داستان زندگی دزیره کلاری desiree clary معشوقه ناپلئون بناپارت و ملکه سوئد و نروژ است که در قالب دفترچه خاطراتی از زبان خود او نوشته‌ شده است. آن‌ماری سلینکو درباره رمان دزیره گفته است: «داستان دزیره بر اساس رویداد‌های تاریخی نوشته‌ شده است، اما در پاره‌ای از قسمت‌ها، از تاریخ جداشده‌ام، چون معتقدم تاریخ، تمام جزییات را ثبت نمی‌کند. در توصیف ویژگی‌های قهرمان‌های اصلی داستان و شرح وقایع نیز از تعبیر‌های خودم در مورد کنش‌ها و واکنش‌های شخصیت‌ها استفاده کرده‌ام.»

۸. کتاب ملت عشق

ملت عشق با عنوان «the forty rules of love» اولین‌ بار سال ۲۰۰۹ به زبان انگلیسی منتشر شد و خیلی زود به بالای فهرست پرفروش‌ترین‌های نیویورک‌تایمز رسید. این کتاب که چندین سال است در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های ترجمه شده در ایران قرار دارد، به چنان محبوبیتی بین خوانندگان رسیده است که برخی خوانندگان حتی بعد از بارها و بار‌ها خواندن این کتاب از خوانش آن سیر نمی‌شوند و می‌خواهند مطالب آن را در اوقات فراغت مرور کند.

کتاب ملت عشق دو داستان موازی را پیش می‌برد. نخستین داستان، روایت زنی به نام اللا روبینشتاین است که مادری مهربان و همسری فداکار تلقی می‌شود، اما او در درونش به این باور رسیده است که ازدواجش سرد شده و باید بدون عشق و تنها برای تداوم این ازدواج تلاش کند. الا تصمیم گرفته بود که همه تمرکز و تلاشش را روی تربیت و رشد فرزندش بگذارد و ویراستاری و نویسندگی که شغل اصلی او هستند را فراموش کند. در طول داستان او مجبور می‌شود که ویراستاری کتابی را برعهده بگیرد، کتابی که برای همیشه زندگی او را تغییر خواهد داد.

۹. کتاب وقتی نیچه گریست

کتاب وقتی نیچه گریست، به رویارویی خیالی فریدریش نیچه، فیلسوف نامی و دکتر یوزف برویر می‌پردازد. برویر که شهرتش در علم طب، کمتر از آوازه نیچه در فلسفه نیست، از اساتید زیگموند فروید (پدر دانش روانکاوی) محسوب می‌شود. این که چرا نیچه قهرمان این داستان شده و محور توصیف روان‌درمانی اگزیستانسیال قرار گرفته است، خود داستانی شنیدنی دارد که در بخش از نثر تخصصی تا رمان آموزشی از زبان نویسنده گفته شده است.

دکتر یالوم در خلال این داستان جذاب، به توصیف درمان‌های رایج وسواس فکری می‌پردازد که هر دو شخصیت داستان به نوعی گرفتار آنند و از رفتاردرمانی و خواب‌واره تا شناخت درمانی کمک می‌گیرد.

در این میان فروید نیز جا به جا در داستان حاضر می‌شود و به تعبیری، الفبای دانشی را که بعد‌ها به‌عنوان شاخه جداگانه‌ای از علم مطرح کرد، از استاد می‌آموزد. در این رمان، یالوم با احاطه کامل به تاریخ، داستان را چنان می‌آراید که خواننده را با خود به سده نوزدهم و زمان زایش دانش روانکاوی می‌کشاند.

امروزه با پیشرفت علوم و به روز شدن اطلاعات خصوصاً در حرفه پزشکی، بسیاری از ما فراموش کرده‌ایم که پیشکسوتان از کجا آغاز کرده‌اند و چگونه اندیشیده‌اند تا توانسته‌اند نخستین سنگ هر دانشی را بنا کنند.

۱۰. کتاب کیمیاگر

کتاب کیمیاگر نوشته پائولو کوئیلو برای نخستین بار در سال ۱۹۸۸ نوشته شد. این کتاب مشهورترین کتاب پائولو کوئیلو معنوی‌نویس برزیلی است. کتاب کیمیاگر جز آن دسته از کتاب‌های ماندگار است که با داستانی جذاب و فراموش نشدنی همیشه در فهرست کتاب‌های پرفروش معنوی قرار داشته است.

کیمیاگر داستان زندگی چوپانی به نام سانتیاگو را روایت می‌کند که از سن ۱۶ سالگی با گوسفندان خود مسیر‌های زیادی را گذرانده و سفر‌های زیادی را انجام داده است. سانتیاگو در قسمتی از داستان، خواب عجیبی می‌بیند که بار‌ها برایش تکرار می‌شود. این خواب مسیر زندگی پسرک چوپان را در رویای پیدا کردن گنج، تغییر می‌دهد و او را رهسپار سفری طولانی برای به دست آوردن گنجی که در محل زندگیش وجود ندارد، رهسپار می‌کند.

در طول سفر اتفاقات هیجان‌انگیزی می‌افتد و سانیتاگو برای رسیدن به هدفی که دارد مجبور می‌شود با اشخاص زیادی در ارتباط باشد و این موجب می‌شود تا چوپان داستان با آدم‌هایی معاشرت کند که رویا‌های زیادی دارند و هیچ کدام رویای یکسانی با هم ندارند.

یکی از مهم‌ترین افرادی که هر چه بیشتر سانتیاگو را برای پیدا کردن گنج تشویق می‌کند، زنی کولی است که نقش قابل توجهی را در داستان ایفا می‌کند.